Waarom zijn sommige problemen zo hardnekkig? Hoe goedbedoeld de pogingen ook zijn, echte vooruitgang blijft vaak uit. Zeker als het gaat om onderwerpen die over de grenzen van organisaties heen gaan, zoals klimaatverandering, zorgketens of regionale samenwerkingen. In zulke situaties werkt een standaardplan niet meer. Daarover gaat De logica van de lappendeken - Verbindingswerk rond vraagstukken die van iedereen en van niemand zijn van Hans Vermaak.
Afvinken
Toen ik dit boek in handen kreeg, was ik direct nieuwsgierig. Als adviseur kom ik regelmatig vraagstukken tegen die zich niet zomaar laten afvinken. Problemen die zich niet binnen één organisatie afspelen, waar veel belangen en spelers meedoen, en waar je zelden een helder startpunt of een afgebakend einddoel hebt.
Hans Vermaak heeft al naam gemaakt als expert op het gebied van veranderkunde en complexe problemen. In dit boek biedt hij een nuchtere en tegelijk hoopvolle aanpak voor deze ingewikkelde werkelijkheid. Centraal daarin staat de zogenoemde verbindingscyclus: een praktische manier om partijen rondom een gedeeld vraagstuk in beweging te krijgen, stap voor stap. Geen grootse masterplannen, maar het slim leggen van verbanden – als een lappendeken die beetje bij beetje vorm krijgt. Daarbij onderkent hij zes stappen:
-Casus oprekken
-Territorium verkennen
-Verbindingsvariatie zoeken
-Strategisch selecteren
-Omgeving gidsen
-Verbindingen weven
verbindingen
Dit is overigens een proces dat blijft doorgaan, geen opeenvolgende stappen. Waarbij het de bedoeling is om de juiste verbanden te leggen om je doel te bereiken, bij voorkeur met de minste inspanning. Vervolgens gaat het om het zoeken van verbindingen tussen partijen: niet door alles op voorhand af te dekken, maar door juist in de ontmoeting nieuwe energie te laten ontstaan. Daarna richt je je op het ontwikkelen van gedeeld eigenaarschap: hoe zorgen we dat iedereen niet alleen meedoet, maar zich ook verantwoordelijk voelt?
Wat dit boek bijzonder maakt, is niet alleen de scherpe analyse, maar vooral de praktische bruikbaarheid. Bij elke stap van de verbindingscyclus biedt Vermaak werkbladen en hulpmiddelen waarmee je direct aan de slag kunt. Daardoor is De logica van de lappendeken niet alleen een inspirerend leesboek, maar ook echt een werkboek dat je erbij kunt pakken tijdens je eigen projecten.
onzekerheid en kleinschaligheid
Wat Vermaak zo sterk doet, is het normaliseren van onzekerheid en het omarmen van kleinschaligheid. Juist in een wereld waarin complexiteit vaak overweldigend voelt, geeft hij een handelingsperspectief dat lucht biedt. Daarbij maakt hij het ook niet mooier dan het is: bij taaie vraagstukken horen geduld, lef én het kunnen omgaan met tegenstrijdigheden.
De logica van de lappendeken is daarmee een waardevolle aanvulling voor iedereen die werkt aan complexe vraagstukken over organisatiegrenzen heen – in zorg, onderwijs, duurzaamheid, overheid of bedrijfsleven. Of je nu adviseur, manager, projectleider of bestuurder bent: dit boek biedt inzicht én handvatten. Verwacht geen pasklare antwoorden, maar wel een slim proces om samen beweging te creëren in situaties waar eenvoudige oplossingen tekortschieten, met name voor vraagstukken die van iedereen en toch ook weer van niemand zijn. Kortom: een rijk, nuchter en bijzonder bruikbaar boek dat laat zien dat het maken van een lappendeken misschien wel de beste manier is om complexe problemen stap voor stap te lijf te gaan.
Over Jan Hoogstra
Jan Hoogstra heeft meer dan 25 jaar ervaring als IT-adviseur en IT-auditor bij grote accountants- en adviesbureaus. Tijdens zijn loopbaan heeft hij veel opdrachten gedaan op het gebied van informatiebeveiliging en optimalisering van de inzet van IT. Jan is directeur bij CognoSense, dat gespecialiseerd is in de menselijke kant van IT.