Inleiding tot het Nederlandse Internationaal Privaatrecht

Woord vooraf V
Inhoud VII
Afkortingen XVII

Hoofdstuk 1. Inleiding 1
1.1. Begrip en functie van het internationaal privaatrecht 1
1. Literatuur 1
2. Bestaansvoorwaarden; doel 1
3. Hoofdonderdelen 2
4. Aangrenzende rechtsgebieden 3
5. Ipr internationaal recht? 5
6. Ipr privaatrecht? 6
7. Internationale gevallen 6
1.2. Bronnen van het Nederlandse internationaal privaatrecht 7
8. Literatuur 7
9. Bronnenverscheidenheid 8
10. Ongeschreven recht 9
11. De wet; codificatie 10
12. Verdragen 12
13. Europese regelingen 14
14. Afbakening en rangorde 17
1.3. Hoofdlijnen van de geschiedenis van het internationaal privaatrecht 18
15. Literatuur 18
16. Ontwikkelingsvoorwaarden 19
17. Noord-Italiaanse statutenleer 20
18. Franse statutenleer 21
19. Hollandse statutenleer 22
20. Von Savigny 23
21. Romaanse school 25
22. Moderne stromingen 26
23. Neostatutistische stroming 27
24. Lex fori-stroming 27
25. Leer van het ‘gunstigste’ recht 28
26. Ontwikkeling van het formele ipr 30

Hoofdstuk 2. Internationaal bevoegdheidsrecht 35
2.1. Algemeen deel 35
§ 1. Begrip en functie van het internationaal bevoegdheidsrecht 35
27. Literatuur 35
28. Inleiding; verhouding tot het volkenrecht 35
29. Structuur en functie van de bevoegdheidsregels 36
30. De procesrechtelijke positie van het internationaal bevoegdheidsrecht 37
31. Perpetuatio fori 37
32. Immuniteit van jurisdictie 38
§ 2. Bevoegdheidsgronden 39
33. Inleiding 39
34. Belangen 40
35. Gronden voor bevoegdheid 41
36. Algemene uitzonderingen 43
§ 3. Bronnen van het Nederlandse internationaal bevoegdheidsrecht 45
37. Bronnen 45
2.2. De bevoegdheidsregeling van de Brussel I bis-Verordening 47
§ 1. Algemeen 47
38. Literatuur 47
39. Plaats en betekenis van de Brussel I bis-Verordening 50
40. Toepassingsgebied van de bevoegdheidsregeling 52
41. Het stelsel van de bevoegdheidsregeling 58
42. Toetsing van bevoegdheid en ontvankelijkheid 59
§ 2. Bevoegdheidsgronden 60
43. De hoofdregel van artikel 4 60
44. De alternatieve bevoegdheidsregels 61
45. Verbintenissen uit overeenkomst (artikel 7 sub 1) 62
46. Verbintenissen uit onrechtmatige daad (artikel 7 sub 2) 69
47. Overige bevoegdheidsgronden van artikel 7 73
48. Pluraliteit van verweerders (artikel 8 sub 1) 75
49. Overige bevoegdheidsgronden van artikel 8 77
50. Speciale bevoegdheidsregels 78
51. Verzekeringen 78
52. Consumentenovereenkomsten 80
53. Arbeidsovereenkomsten 82
54. De exclusieve bevoegdheidsregels van artikel 24 84
55. Onroerend goed 85
56. Vennootschappen en rechtspersonen 87
57. Openbare registers 88
58. Octrooien, merken en dergelijke 88
59. Executiegeschillen 90
60. Forumkeuzebevoegdheid 90
61. Verschijning schept bevoegdheid 97
62. Voorlopige en bewarende maatregelen 98
§ 3. Coördinatie van parallelle procedures 100
63. Algemeen 100
64. Litispendentie 100
65. Connexiteit 103
66. Derde landen 104
2.3. Bevoegdheidsregelingen in andere internationale regelingen 104
67. Literatuur 104
§ 1. Echtscheiding en ouderlijke verantwoordelijkheid 106
68. Echtscheiding 106
69. Ouderlijke verantwoordelijkheid 108
§ 2. Alimentatie 115
70. Algemeen 115
71. Alimentatieverordening 116
§ 3. Huwelijksvermogensrecht 117
72. Algemeen 117
73. Huwelijksvermogensrechtverordening 118
§ 4. Erfrecht 120
74. Algemeen 120
75. Erfrechtverordening 121
§ 5. Haags Forumkeuzeverdrag 2005 124
76. Algemeen 124
77. Bevoegdheidsregeling 125
2.4. Het commune internationaal bevoegdheidsrecht 127
§ 1. Algemeen 127
78. Literatuur 127
79. Ontwikkeling van het commune bevoegdheidsrecht 128
§ 2. Bevoegdheidsgronden 130
80. Hoofdregel in dagvaardingsprocedures: forum rei 130
81. Aanvullende bijzondere bevoegdheidsregels 131
82. Accessoire bevoegdheid 135
83. Forumkeuzebevoegdheid 135
84. Forum arresti 139
85. Kort geding 141
86. Verzoekschriftprocedures 142
87. Echtscheidingsprocedures 143
88. Ouderlijke verantwoordelijkheid en kinderbescherming 145
§ 3. Algemene uitzonderingen 145
89. Algemeen 145
90. Forum non conveniens 146
91. Forum conveniens 147
92. Forum necessitatis 147
93. Litispendentie 149

Hoofdstuk 3. Conflictenrecht 151
3.1. Algemeen deel 151
§ 1. Inleiding 151
94. Literatuur 151
95. Begrip en functie van het conflictenrecht 153
§ 2. De conflictregel 154
96. De conflictregel algemeen 154
97. De meerzijdige conflictregel of verwijzingsregel 156
98. Drie aspecten van de meerzijdige conflictregel 157
99. Onderwerp: de verwijzingscategorie 158
100. Norm: de aanknopingsfactor 158
101. Gevolg: het toepasselijke rechtsstelsel 160
§ 3. Grondslag van de verwijzing 166
102. Het conflictenrechtelijke keuzeprobleem 166
103. De ‘zetel’ van de rechtsverhouding 167
104. Beginsel van de nauwste betrokkenheid 167
105. Bepaling van de aanknopingsfactor 168
106. Beschermingsbeginsel 169
107. Begunstigingsbeginsel 170
108. Partijautonomie 171
§ 4. Erkenning rechtsgeldigheid buitenlandse rechtsverhoudingen 172
109. Uitgangspunt 172
110. Uitzonderingen 173
§ 5. Kwalificatie 174
111. Literatuur 174
112. Functie van de kwalificatie 174
113. Omlijning van de kwalificatievraag 175
114. Kwalificatie van de aanknopingsfactor en van het
toepasselijk recht 175
115. Kwalificatie van de rechtsverhouding 177
116. Lex fori-opvatting 177
117. Lex causae-opvatting 177
118. Rechtsvergelijkende of autonome opvatting 178
§ 6. Aanpassing 178
119. Literatuur 178
120. Noodzaak van aanpassing 179
121. Verschillende aanpassingsproblemen 180
122. Kortsluiting in het verwijzingsresultaat 181
123. Oplossingen 182
§ 7. Voorvraag 183
124. Literatuur 183
125. Aard van het probleem 183
126. Omlijning van het probleem 184
127. Afhankelijke of zelfstandige aanknoping? 185
128. Heersende opvatting 186
129. De voorvraag in een aantal verdragen 186
§ 8. Openbare orde 187
130. Literatuur 187
131. Functie van de openbare orde in het ipr 187
132. Maatstaf 188
133. Openbare orde in positieve zin? 190
134. Toepassingsgevolgen 191
135. Openbare orde en volkenrecht 192
136. Openbare orde en verdragen 193
§ 9. Renvoi en afstemming 194
137. Literatuur 194
138. Terugverwijzing en verderverwijzing 195
139. Renvoi als negatief conflict van verwijzingsregels 196
140. Renvoi accepteren? 197
141. Heersende opvatting 198
142. Näherberechtigung en retorsie 199
143. Fait accompli-exceptie 200
§ 10. Voorrangsregels 201
144. Literatuur 201
145. Semipubliekrecht in het conflictenrecht 202
146. Formele territorialiteitsleer 202
147. Lex causae-leer 203
148. Bijzondere aanknopingsleer 204
149. Wettelijke regeling 205
150. Regeling in verdragen en Europese verordeningen 207
151. Voorrangsregels en scope-rules 208
§ 11. Vormvoorschriften 209
152. Literatuur 209
153. Locus regit actum 209
154. Is de vormregel imperatief of facultatief? 210
155. (Schijn)uitzonderingen 210
156. Artikel 10:12 BW 212
157. Bijzondere regelingen 212
3.2. Personen- en familierecht algemeen 214
158. Literatuur 214
159. Nationaliteitsbeginsel tegenover domiciliebeginsel 216
160. Relativering nationaliteitsbeginsel 217
161. Nationaliteit als aanknopingsfactor 218
162. Nederlands nationaliteitsrecht 218
163. Problemen bij nationaliteitsaanknoping 221
164. Woonplaats als aanknopingsfactor 226
3.3. Huwelijk 227
165. Literatuur 227
166. Haags Huwelijksverdrag 1978 228
167. Huwelijksbevoegdheid 229
168. Huwelijksvoltrekking 229
169. Erkenning buitenlandse huwelijken 230
3.4. Echtscheiding 232
170. Literatuur 232
171. Ontwikkelingen in de rechtspraak 232
172. Codificatie 233
173. Artikel 10:56 BW: terug naar de lex fori 234
3.5. Afstamming 237
174. Literatuur 237
175. Algemeen 237
176. Familierechtelijke betrekkingen door geboorte 238
177. Ontkenning ouderschap 240
178. Erkenning ouderschap 241
179. Vernietiging erkenning ouderschap 242
180. Gerechtelijke vaststelling ouderschap 243
181. Wettiging door huwelijk 244
182. Inhoud familierechtelijke betrekkingen 244
183. Erkenning buitenlandse afstammingsrelaties 245
3.6. Kinderbescherming en ouderlijke verantwoordelijkheid 248
§ 1. Algemeen 248
184. Literatuur 248
185. Bronnen 249
186. Samenloopproblemen 250
§ 2. Toepasselijk recht 250
187. Algemeen 250
188. Gleichlauf-beginsel 251
189. Ouderlijke verantwoordelijkheid van rechtswege 252
§ 3. Internationale kinderontvoering 254
190. Algemeen 254
191. Haags Kinderontvoeringsverdrag 1980 255
192. Internationale kinderontvoering en de Brussel II
bis-Verordening 257
3.7. Alimentatie 258
193. Literatuur 258
194. Algemeen 258
195. Toepassingsgebied Haags Alimentatieprotocol 2007 260
196. Verwijzingsstelsel Haags Alimentatieprotocol 2007 260
197. Objectieve verwijzingsregels 261
198. Rechtskeuzebevoegdheid 266
3.8. Huwelijksvermogensrecht 267
§ 1. Algemeen 267
199. Literatuur 267
200. Rechtsbronnen 268
201. Conflictregelkalender 270
§ 2. Haags Huwelijksgevolgenverdrag 1905 271
202. Toepassingsgebied en verwijzingsregeling 271
§ 3. Commune recht 272
203. Arrest Clemens/Klein 272
204. Arrest Chelouche/Van Leer 272
§ 4. Haags Huwelijksvermogensverdrag 1978 279
205. Algemeen 279
206. Verwijzingsregeling Haags Huwelijksvermogensverdrag 1978 281
§ 5. Huwelijksvermogensrechtverordening 287
207. Algemeen 287
208. Verwijzingsregeling Huwelijksvermogensrechtverordening 289
§ 6. Persoonlijke gevolgen van het huwelijk 293
209. Onder de Huwelijksvermogensrechtverordening 293
210. Onder het Haags Huwelijksvermogensverdrag 1978 294
3.9. Erfrecht 295
§ 1. Algemeen 295
211. Literatuur 295
212. Conflictregelkalender 296
§ 2. Haags Erfrechtverdrag 1989 299
213. Algemeen 299
214. Verwijzingsregeling Haags Erfrechtverdrag 1989 300
§ 3. Erfrechtverordening 303
215. Algemeen 303
216. Verwijzingsregeling Erfrechtverordening 304
217. Europese erfrechtverklaring 307
3.10. Goederenrechtelijk regime zaken 308
218. Literatuur 308
219. Lex rei sitae 309
220. Goederenrechtelijk regime onroerende zaken 309
221. Goederenrechtelijk regime roerende zaken 310
222. Uitzonderingen 312
3.11. Overeenkomsten 314
223. Literatuur 314
224. Twee hoofdvragen 316
§ 1. Rome I-Verordening 320
225. Algemeen 320
226. Rechtskeuzebevoegdheid 324
227. De objectieve verwijzingsregeling 327
228. Bijzondere verwijzingsregimes 330
229. Vervoerovereenkomsten 330
230. Consumentenovereenkomsten 331
231. Arbeidsovereenkomsten 333
232. Verzekeringsovereenkomsten 335
§ 2. Weens Koopverdrag 337
233. Weens Koopverdrag 1980 337
§ 3. Cessie en subrogatie 338
234. Literatuur 338
235. Scheiden of voegen? 339
236. Vorderingsstatuut of overgangsstatuut? 339
237. Cessie en subrogatie in het EVO en de Rome I-Verordening 341
3.12. Onrechtmatige daad 344
§ 1. Algemeen 344
238. Literatuur 344
239. Algemeen: de lex loci delicti 345
§ 2. Rome II-Verordening 348
240. Algemeen 348
241. Hoofdregel: lex loci damni 349
242. Algemene uitzonderingen op de hoofdregel 351
243. Bijzondere verwijzingsregimes 353
§ 3. Twee Haagse verdragen 357
244. Algemeen 357
245. Haags Verkeersongevallenverdrag 1971 358
246. Haags Productaansprakelijkheidsverdrag 1973 360
3.13. Intellectuele-eigendomsrechten 362
247. Literatuur 362
248. Bescherming van intellectuele-eigendomsrechten 363
3.14. Vertegenwoordiging 364
249. Literatuur 364
250. Algemeen 364
251. Haags Vertegenwoordigingsverdrag 1978 365
252. Interne verhouding 366
253. Externe verhoudingen 366
3.15. Rechtspersonen 367
254. Literatuur 367
255. Incorporatieleer tegenover leer van de werkelijke zetel 368
256. Grenzen aan de incorporatieleer 369
257. Regelgeving 370

Hoofdstuk 4. Erkenning en tenuitvoerlegging van buitenlandse rechterlijke beslissingen 375
4.1. Algemeen deel 375
§ 1. Begrip en functie van het recht inzake erkenning en tenuitvoerlegging 375
258. Inleiding 375
259. Erkenning 375
260. Tenuitvoerlegging 376
261. Van soevereiniteitsleer naar vrij verkeer van vonnissen 377
§ 2. Bronnen 379
262. Bronnen 379
4.2. Erkenning en tenuitvoerlegging onder de Brussel I bis-Verordening 382
263. Literatuur 382
264. Plaats en betekenis Brussel I bis-Verordening 384
265. Toepassingsgebied van de erkenning- en tenuitvoerleggingsregeling 384
266. Automatische erkenning 386
267. Tenuitvoerlegging zonder exequatur 386
268. Weigeringsprocedure 388
269. Weigeringsgronden 388
270. Europese Executoriale Titel 391
4.3. Erkenning en tenuitvoerlegging onder andere internationale regelingen 392
271. Literatuur 392
§ 1. Echtscheiding en ouderlijke verantwoordelijkheid 393
272. Echtscheiding 393
273. Ouderlijke verantwoordelijkheid 395
§ 2. Alimentatie 397
274. Algemeen 397
275. Alimentatieverordening 398
§ 3. Huwelijksvermogensrecht 399
276. Algemeen 399
277. Huwelijksvermogensrechtverordening 399
§ 4. Erfrecht 400
278. Algemeen 400
279. Erfrechtverordening 400
§ 5. Haags Forumkeuzeverdrag 2005 400
280. Haags Forumkeuzeverdrag 2005 400
4.4. Het commune recht inzake erkenning en tenuitvoerlegging 402
281. Literatuur 402
282. Artikel 431 Rv en de soevereiniteitsleer 403
283. Restrictieve interpretatie van artikel 431 Rv 404
284. Gescheiden ontwikkelingsgang 404
285. Constitutieve vonnissen 405
286. Echtscheidingsvonnissen 405
287. Andere staatvonnissen 407
288. Declaratoire, veroordelende en afwijzende vonnissen 408
289. Van vrijwillige onderwerping naar bevoegdheid 408
290. Vereisten voor erkenning 409
291. Tenuitvoerlegging 412

Trefwoordenregister 415