Organisatieopstellingen - het ambacht: ‘Nuchter en helder’

Uit de praktijk weet ik dat opstellingen een krachtig hulpmiddel kunnen zijn bij het opsporen en vervolgens werken aan én oplossen van problemen in ‘het systeem’. Vaak wordt daarbij gedacht aan families, maar ook organisaties hebben een systeem dat met problemen te maken kan krijgen. Het oplossen van die problemen kan soms schier onmogelijk lijken, omdat ze – ondanks alle acties die worden ondernomen – hardnekkig de kop blijven opsteken. Net zoals onkruid dat, ondanks behandeling met een gasbrander, steeds opnieuw groeit en daardoor ‘onuitroeibaar’ lijkt. Dat komt, zoals duidelijk zal zijn, omdat het onkruid niet bij de wortel is aangepakt.

Wortel

Waar die wortel bij onkruid eenvoudig te vinden is, ligt dat bij hardnekkige organisatieproblemen vaak anders: ‘de wortel’ lijkt onvindbaar en kan niet worden geduid. En dáár kan een organisatieopstelling uitkomst bieden! Het is dan ook geweldig dat Leanne Steeghs en Philippe Bailleur in Organisatieopstellingen – het ambacht het aangedurfd hebben om stap voor stap uit te leggen hoe organisatieopstellingen werken en wat deze werkwijze een organisatie kan opleveren.

De uitleg is nuchter en helder. Dankzij de vlot geschreven stijl, de toepasselijke citaten en de indrukwekkende praktijkvoorbeelden halen de auteurs het werken met opstellingen uit het ‘zweverige en magische’. Al zullen er ongetwijfeld lezers zijn die daar anders over denken wanneer ze lezen hoe je – als organisatieopsteller – jezelf polijst als instrument om zuiver te kunnen werken. Desondanks blijft dit boek een aanrader. En niet alleen als er sprake is van hardnekkige problemen, maar juist ook om preventief inzicht te krijgen in niet-benoemde ‘wortels’. Denk daarbij aan zaken die uit ongemak, schaamte, sociale druk of omdat het ‘al zo lang geleden is’ genegeerd blijven – en daardoor, zonder dat de organisatie zich daarvan bewust is, eindeloos invloed uitoefenen.

Constellation Canvas

Hiermee is al een tipje van de sluier opgelicht van wat een organisatieopstelling kan brengen. Maar wie organisatieopstellingen wil inzetten, moet niet alleen weten wát ze kunnen opleveren, maar ook wat een organisatieopstelling precies ís en hoe de werkwijze eruitziet. Dat wordt door Steeghs en Bailleur uitgelegd door eerst in te gaan op wat organisatieopstellingen zijn, vervolgens de vergelijking te maken met familieopstellingen en daarna de persoonlijke leerlijn van (toekomstige) opstellers te beschrijven. Daarna wordt, aan de hand van de door de auteurs ontwikkelde Constellation Canvas, uiteengezet wanneer en waarom een organisatieopstelling wordt ingezet, en welke stappen daarbij worden doorlopen. Zo krijg je een goed beeld van zowel de werking van een organisatieopstelling als van de Constellation Canvas – en hoe deze houvast, overzicht en structuur biedt. Ik vind het een knap staaltje van de auteurs dat zij erin geslaagd zijn hun organisatorische expertise en vakmanschap op het gebied van organisatieopstellingen te combineren én helder en vlot te verwoorden. Samenvattend: als lezer heb je na dit boek een duidelijk beeld van wat er bij een organisatieopstelling komt kijken, hoe de werkwijze is en welke resultaten je mag verwachten.

Casussen

Tot besluit volgen een aantal verdiepende en zeer interessante casussen uit de praktijk van de auteurs. Daarmee is dit boek zowel een aanrader voor organisatieopstellers die zich verder willen ontwikkelen of willen werken aan meesterschap, als voor bestuurders, leidinggevenden, HR-professionals en directies. Organisatieopstellingen – het ambacht biedt deze laatste groep bovendien de kans om kennis te maken met organisatieopstellingen als praktische managementtool, waarmee de wortels van steeds terugkerende organisatieproblemen aan het licht kunnen worden gebracht. En is zo’n ‘wortel’ eenmaal gevonden? Juist ja, dan kan er eindelijk iets aan worden gedaan!