Dit zijn voor Mark Meerbeek de vertrekpunten in zijn boek Het nieuwe leidinggeven. Daarbij is zijn boodschap aan leidinggevenden dat zij hun medewerkers zullen moeten begeleiden en stimuleren in het gebruik van AI en hybride werken. Zij kunnen daarmee hun prestaties verbeteren en waarde creëren voor de organisatie als geheel.
De auteur knoopt nadrukkelijk beide aan elkaar: AI en hybride werken. Met dat laatste bedoelt hij het combineren van verschillende werkplekken: op kantoor, thuis en elders. En het benutten van AI als samenwerking tussen mens en machine is ook een vorm van hybride: combinatie van de menselijke en kunstmatige intelligentie. Het nieuwe leidinggeven is dan zoiets als het realiseren van een samengaan van het beste van beide.
Het hoofdstuk over hybride werken heeft een hoog leerboekgehalte en biedt nauwelijks nieuwe inzichten. Handige checklijstjes en tips hoe om te gaan met kantoortijgers dan wel thuiswerktijgers worden afgewisseld met pleidooien voor het ontwikkelen van thuiswerkbeleid en overzichten van verschillende soorten werkkaders en hybride overlegvormen.
optimale samenwerking
Het hoofdstuk over artificial intelligence heeft beslist meer te bieden. Een mooi punt maakt de auteur als het gaat over de vraag hoe intelligent kunstmatige intelligentie eigenlijk is, alsof AI zou kunnen denken. ‘Je vraagt toch ook niet of een onderzeeër kan zwemmen?’ En ook niet of AI creatief is. Het gaat Meerbeek om het bereiken van een optimale samenwerking tussen mens en machine. De toepasbaarheid voor het genereren van teksten voor marketing- of communicatiedoeleinden, die de professional vervolgens gebruikt om een definitieve tekst te maken, is vaak groter dan gedacht. Duidelijk is wel dat de leidinggevende met zijn medewerkers vooraf goed moet nadenken over welke toepassingen voor welke taken het best gebruikt kunnen worden. Begin dus met het ‘waartoe’ en niet met het ‘hoe’.
helder en waardevol, maar niet nieuw
Het hoofdstuk over de veranderende rol van de leidinggevende overtuigt me niet. Technologische ontwikkelingen hebben altijd tot gestaag verschuivende leiderschapsstijlen geleid en daaraan zal AI en hybride werken niet zoveel veranderen. Althans: ik lees daarover weinig verrassende inzichten. Bijvoorbeeld: een opsomming van soorten taken: taken die je alleen doet, taken die je samen met anderen doet en taken die je samen met technologie/AI doet.
Verder: meer taakgericht werken is nauwelijks nieuw te noemen, dat vertrouwen een belangrijke voorwaarde is voor succesvol samenwerken evenmin. De tips om dit te bereiken zijn weliswaar helder en waardevol, maar beslist niet ‘nieuw’.
‘Waarom werk steeds meer van organisaties, leidinggevenden en teams zal vragen’ is de titel van het slothoofdstuk. Maar een helder antwoord daarop geeft de auteur niet. Dat de laatste 25 jaar de verscheidenheid aan communicatie enorm is toegenomen, weten we wel. Meer e-mails, meer voicemails, meer chatberichten, meer overleggen, meer vergaderingen en vooral heel veel meer werkdruk en burn-outs. Dat AI daar nu een einde aan zal maken, wil de auteur niet beweren. Wel dat menselijk contact een luxe gaat worden. Of AI en hybride werken een bijdrage zullen leveren aan hogere productiviteit en meer efficiency is dus allerminst zeker.
Mij bekruipt na het lezen van Het nieuwe leidinggeven het gevoel dat de hoofdpersoon Alice, in Lewis Carolls roman Through the Looking-Glass, treffend onder woorden bracht: het gevoel dat je steeds sneller moet lopen om op dezelfde plaats te blijven.
Over Teun van Aken
Dr. Teun van Aken is zelfstandig gevestigd organisatieadviseur en managementtrainer te Culemborg. Het gaat in organisaties altijd om resultaten bereiken met mensen. Dit was ook het leidmotief in zijn laatste twee publicaties. Van Aken is (co)auteur van een groot aantal artikelen en boeken.