Dit is echt zo'n boek dat uitnodigt om gewoon ergens te beginnen met lezen. En eigenlijk maakt het ook niet uit in welke volgorde je erdoor heen bladert, want elk onderwerp beslaat twee pagina's en deze zijn los van elkaar te lezen. Soms is het een foto of een plaatje, soms een raadsel, een spreuk, een tip of een theoretisch model. Veel verschillende invalshoeken voor hetzelfde onderwerp, namelijk hoe om te gaan met verschillen en verandering, hoe te zorgen voor inclusiviteit in plaats van buitensluiten. Deels gaat het over verschillen tussen culturen - het model dat gaat over de cultuurtypen van Lewis is daar een voorbeeld van. Maar nog veel vaker gaat het over verschillen tussen mensen en zet Kramer de lezer van het boek aan hierover een mening te vormen. Een boekje dat erom vraagt gebruikt te worden. Er is maar een klein beetje fantasie nodig om de invallen van Kramer om te buigen naar leuke werkvormen om zo een teambijeenkomst levendiger te maken of om verschillen binnen een organisatie bespreekbaar te maken. Waarom zou je bijvoorbeeld niet al je afdelingsgenoten het boekje cadeau doen en hen vragen om hun favoriete bladzijde uit het boekje te delen met elkaar? Mensen zullen verschillende dingen kiezen en er hun eigen interpretatie aan geven. Een prima basis om de vraag te beantwoorden hoe een team gebruik kan maken van diversiteit. Ook voor trainers en organisatieadviseurs die beroepshalve te maken hebben met verandermanagement biedt het mogelijkheden om te leren van de gekozen vorm. Geen lappen met tekst, maar beelden en inzichten die meer zeggen dan lijvige rapporten. Een paar leuke voorbeelden. Twee foto's zijn naast elkaar afgedrukt, één van ene donkere jongen en één van een blanke jongen. Daaronder staat de opdracht 'zoek de verschillen' - een bekend spelletje - waarbij dit keer het woord verschillen is doorgestreept en vervangen door overeenkomsten. Zodra je dat leest kunnen je hersenen niet anders dan meteen zoeken naar overeenkomsten. Dezelfde lach, dezelfde tanden, dezelfde houding van het hoofd, dezelfde blik in de ogen. Ineens blijken deze twee jonge mannen heel veel gemeen te hebben, meer dan je op het eerste gezicht zou zeggen. Door bewust van perspectief te wisselen kom je daar achter. Een ander mooi voorbeeld betreft drie pictogrammen van hoe mensen elkaar begroeten. Een buiging op behoorlijke afstand (de Aziatische manier), een hand (onze Westers begroeting) en een omhelzing (meer behorend in de cultuur van het Midden-Oosten en Afrika). Bij de pictogrammen staat de tekst 'Wat is normaal?', met als ondertitel 'Wat als iedereen nou eens zijn gezond verstand zou gebruiken?' Een goede denkexercitie om eens met elkaar uit te vinden op hoeveel manieren je deze twee zinnen kunt interpreteren en welke voor elk individu waar is. Vaak worden cultuurverschillen en diversiteit als iets lastigs benaderd, een probleem dat opgelost moet worden. Daar is in dit boekje geen sprake van. Er wordt plezier gemaakt, van perspectief gewisseld zonder dat er een moraliserend oordeel wordt opgedrongen. De lezer krijgt een vrije rol en mag al zijn nieuwsgierigheid gebruiken om zijn eigen gedachten op te maken en de waarde van verschil te ervaren.
Over Claudia Broeke
Claudia Broeke is eigenaar van Droomproductie. Zij is organisatieadviseur en geeft trainingen en workshops.