Nieuwe invalshoeken en andere voorbeelden zorgen ervoor dat ook dit boek van begin tot eind zeer de moeite waard blijft. Aan hand van acht 'kiemgedachten' wordt de lezer een beeld gevormd hoe veranderen van binnenuit vorm gegeven kan worden. De boodschap in 'Verander de wereld' is dat wij zelf degenen moeten zijn die moeten veranderen. Vanuit onder andere die invalshoek beroept Quinn zich regelmatig op het gedachtegoed van Jezus, Ghandi en Luther King, zonder overigens het boek in het religieuze vlak te trekken. Wie bekend is met Quinns werk op het gebied van cultuurdiagnose treft evenals in 'Diepgaande verandering' verdiepende achtergrondinformatie aan.
Startpunt van het boek vormt het werk van Chin en Benne waarin drie strategieën op het gebied van veranderen wordt besproken: 1. Opdragen; 2. Dwingen en 3. Participatie. Na de plussen de minnen van deze strategieën te hebben besproken, voegt Quinn een vierde strategie toe: de Transformerende Strategie. Zijn totale verzameling inzichten noemt Quinn ACT: Advanced Change Theory. Quinn merkt hierover op dat hij op dit punt met name is geïnspireerd door Chris Argyris en Carl Rogers. Dat zijn overigens niet de enige auteurs waarnaar wordt verwezen. Ook Senge, Csikszentmihalyi en Covey worden vermeld. Echter op geen enkel moment tuimelt Quinn de valkuil in door deze 'grootheden' slechts te citeren en vervolgens niets eigens toe te voegen. Het boek wint er enorm door aan kracht omdat de lezer heel goed de verschillende auteurs in perspectief kan plaatsen. Kenmerkend voor het transformatieproces is onder andere het uitstijgen boven jezelf. We moeten naar onszelf kijken en vragen wie we zijn. We veranderen de wereld door onszelf te veranderen. Volgens Quinn lijkt Ghandi Jezus van dichtbij te begrijpen ondanks het feit dat hij een Hindoe is, wat volgens veel Christenen een heiden is. De kern van Quinns betoog is dat we een transformatieproces niet kunnen begrijpen door logische analyses van oude documenten te maken maar dat we er principieel naar moeten leven. Als we de keuze hebben tussen doeltreffend optreden en het gevoel alles onder controle te hebben, dan kiezen de meesten van ons voor het laatste. Een van de kiemgedachten is het creëren van 'Productieve gemeenschappen'. Het zijn gemeenschappen die ontstaan wanneer innerlijk gedreven mensen die gericht zijn op anderen synergie creëren en zich niet laten beperken door regels. Hun denken raakt daardoor niet geblokkeerd.
Quinn stelt zelf steeds nieuwe vragen voordat je die als lezer stelt. Zo wordt ook de vraag gesteld en beantwoord:'Hoe worden we nu innerlijk gedreven en op anderen gericht?' Vandaag de dag komt onze gerichtheid op anderen voort uit de wens om goedkeuring te verkrijgen. De prijs die we hiervoor betalen is erg hoog, een verzameling routines is het gevolg. Zelfs de meest creatieve mensen zijn volgens Quinn in feite conformisten. Ook binnen adhocratieën is er altijd een neiging naar hiërarchie. Het zullen de Change Agents (innerlijk gedreven mensen binnen of buiten de eigen organisatie) moeten zijn die organisaties uit deze verlammende greep zullen moeten bevrijden.
Omdat Change Agents de mensen buiten hun draaiboeken proberen te brengen, krijgen ze logischerwijs weinig ondersteuning in organisaties. Toch zal transformatie daar moeten beginnen omdat het niet tot stand komt door te imiteren maar door te creëren. ACT gaat daarom niet over het feitelijke maar over het mogelijke en het onvoorspelbare. Leiders die zich dat realiseren zullen een bijdrage leveren de wereld te veranderen. Robert Quinn biedt een uitstekend begin.
Over Peter de Roode
Drs. Peter de Roode is zelfstandig adviseur en trainer. Hij ondersteunt organisaties bij het invoeren van grootschalige veranderingen waarbij gedragsverandering centraal staat.