Twee jaar jaar geleden kregen vwo-eindexamenkandidaten Nederlands een tekst uit De Volkskrant voorgelegd, waarin de auteur stelt: ‘Vier lange en eenzame jaren duurt het promotietraject, dat als enige toegang verschaft tot de academische kaste. Aan het einde van die rit staat een pil die door de promovendus in eigen beheer moet worden uitgegeven, omdat geen uitgeverij zich eraan wil wagen. Promoveren is een wedstrijdje in trivialiseren […]’ Aan deze uitspraak moest ik met enige regelmaat denken bij het doorwerken van Leraren, wat boeit jullie? van Bill W.J.M. Banning.

Wat heeft de uitgever bewogen dit boek te vertalen en uit te geven? Welke doelgroep had hij voor ogen? Weet hij niet dat je niet ieder boek zomaar kunt vertalen? - zo maar enkele gedachten bij het lezen van Paul Tough - Een kwestie van karakter, Waarom doorzettingsvermogen en nieuwsgierigheid belangrijker zijn dan IQ.

Aan het eind van dit boek kunt u effectief opiniestukken schrijven en herschrijven, publiceren en verder onder de aandacht brengen, schrijft Arnold Vonk in de inleiding van Effectief opiniestukken schrijven, Aandacht voor uw zaak in 10 stappen. Een ambitieus programma, zullen we maar zeggen.

In de inleiding van Streetwize, Lessen van straatkinderen voor de manager van vandaag zet Arnoud Raskin de zaak meteen op scherp: Elke mens en organisatie kan leren van de winnaars op straat. Als je in moeilijke omstandigheden het verschil wilt blijven maken, moet je de straatattitude van een winnaar hebben. Over waarheid en formulering van deze observatie kun je, denk ik, een aardige boom opzetten.

Op de achterflap van 'Het nieuwe schrijven, creatief, crossmediaal, zakelijk' zegt Dolf Weverink: 'Ben je communicatieprofessional, tekstschrijver, schrijftrainer, student of docent en wil je dat jouw teksten werken? Stap dan vandaag nog over op het nieuwe schrijven'. Misschien een goed advies, maar dan niet aan de hand van dit boek.

Friederike de Raat werkte op de eindredactie van NRC Handelsblad en nrc.next. Daar kwam ze het een en ander aan klein en groter taalvuil tegen: van eenvoudige spelfouten met grote gevolgen – zie titel! – tot verhaspelde uitdrukkingen en zegswijzen. Die heeft ze verzameld in 'Hoe bereidt je een paard?' Met veel humor zet ze de puntjes op de i.

Net nu ik dit stuk begin te tikken wordt op pijnlijke wijze hoorbaar dat de zomervakantie begonnen is. Twee gillende buurjongens zitten een zo mogelijk nog harder gillend buurmeisje achterna met een voorwerp dat ik van deze hoogte niet kan onderscheiden. Tegen de schuur van de buurman wordt met allengs toenemend enthousiasme een bal geschopt die overigens met enige regelmaat tussen mijn net bloeiende floxen belandt. Kinderen… Voor iedereen die er mee te maken heeft, is er nu een geweldig boek: 'Ouders opgelet!' van Po Branson en Ashley Merryman.

Je hoeft geen rocket science gestudeerd te hebben om te zien, dat het medialandschap een ingrijpende wijziging aan het ondergaan is. Jo Caudron beantwoordt in 'Media Morgen, De media op hun kop' de prangende vraag of de klassieke media de radicale impact van internet, social media en mobile zullen overleven. Een zeer persoonlijk verlanglijstje.

Veranderingen horen bij leven en werk als Laurel bij Hardy. Hoe je als communicatieprofessional, manager of HR-manager in een bedrijf of organisatie vorm en koers kunt geven aan een veranderingsproces vertelt Monica Wigman in 'Regel jij het draagvlak?' . Een helder overzicht van strategieën en handelwijzen in een prachtig vormgegeven en prima leesbaar boek.

Begin van het college. Van de dertig studenten voor me zijn er vijf niét bezig met hun telefoon: die starten juist hun laptop op. De moderne jeugd, denk ik. Wat hen beweegt en wat ze vinden van het leven, politiek, marketing, seks, moraal en dood staat te lezen in 'Generatie Z' van Jos Ahlers en René Boender.

Het begint inmiddels een indrukwekkende reeks te worden, de serie boeken over taal en communicatie van Noordhoff. Strak opgebouwd, volgens een vast stramien, uiterst praktisch en bruikbaar en met een herkenbare lay-out. 'Professionele bedrijfscommunicatie' van Herman Frijlink, Ellen van Kuppenveld en Henk van Ommen past prima in die reeks.

De Amerikaanse filosofe Martha Nussbaum schreef met 'Not For Profit' een gepassioneerd pamflet vóór de verbeelding en tegen de heersende trend onderwijs te bekijken in termen van meetbaarheid en opbrengst. Haar boek is nu als 'Niet voor de winst' ook in het Nederlands vertaald. Een uiterst interessant geschrift dat je aan het denken zet.

Wat een geweldig boek, 'Leraar in ontwikkeling' van Roel Huntink. Wat een frisse blik. Als wij leraren ergens goed in zijn, heb ik de afgelopen twintig jaar gemerkt, dan is het wel in het aanstrepen van fouten en het aangeven van tekortkomingen. Ook in onze eigen ontwikkeling. Daar moeten we vanaf, want: 'Einstein was een briljant geleerde, maar met mensen kon hij niet omgaan. Van Gogh was een meester in het schilderen, maar plat gezegd, zo gek als een deur. Deze mensen zijn groot geworden door hun talenten voorop te zetten. Niet hun tekortkomingen.'

Soms kom je van die boeken tegen waaraan vrijwel alles goed is. 'Hand(ig) boek zakelijk schrijven, Zakelijke teksten van A tot Z' van Afke van der Horst en Jeanine Reuver is zo'n boekje. Hechte compositie, strakke vormgeving en, zoals de titel al doet vermoeden, verdraaid handig.

In zijn derde boek, 'Verbaal meesterschap', maakt de succesvolle spreker en trainer Remco Claassen duidelijk dat effectief spreken effectief beïnvloeden is. Zijn boodschap is niet nieuw; hij brengt hem wel rauw en vaak nogal ondoordacht en weinig weloverwogen. Dat draagt niet bij aan de geloofwaardigheid.

Pieter van Nispen en Anita van Stralen beschrijven in 'Culturele competentie' hoe we kunnen, willen of moeten omgaan met cultuurverschillen: 'je culturele competentie, de combinatie van kennis, vaardigheden en houdingen op het gebied van cultuur.' Dat is op zich nuttig, want de wereld is klein geworden en internationaal een toverwoord. Het is alleen jammer dat de auteurs de plank zo volkomen misslaan.

Cultuurpessimisme is van alle tijden. Evenals klachten over de jeugd. Jongeren weten steeds minder, kunnen steeds minder en denken alleen maar aan de directe bevrediging van hun behoeften. Feit of fictie? Frits Spangenberg en Martijn Lampert laten in 'De grenzeloze generatie' zien dat er wel degelijk iets aan het veranderen is. Een interessant boek, soms verontrustend, maar ook hoopvol.

Het boek 'Argumenteren' van Cees Braas, Ellie van der Geest en Annemieke de Schepper begint met een geruststellende mededeling: 'Iedereen kan leren argumenteren.' Dat is prettig, want goed argumenteren is zoveel meer dan het uitwisselen van standpunten of het allengs luider roepen van meningen en meninkjes. Dat beschrijft 'Argumenteren' op degelijke wijze.

'Kennis van grammatica is nodig om inzicht in taal te verkrijgen,' stellen Marja Bout en Han de Bruijn in de inleiding van 'Basisvaardigheden grammatica voor de pabo'. De vraag is of dat wel waar is. Maar zolang grammatica, of juister gezegd: traditionele zinsontleding, nog onderwezen dient te worden op de basisschool en in de onderbouw van het voortgezet onderwijs, zullen toekomstige leraren en leraressen eraan moeten geloven. En dit boek helpt.

'Het schrijven van een betoog zou (...) beschouwd kunnen worden als een poging om een verschil van mening uit de wereld te helpen' schrijven Willem Koetsenruijter en Pauline Slot in 'Schrijven van betogen'. Het dunne boekje is een uitermate heldere en degelijke handleiding voor het opstellen van argumentatieve teksten. Zo'n handleiding lijkt me bijzonder nuttig: iedere weloverwogen poging om een meningsverschil de wereld uit te helpen is meer dan welkom.