Daarom zoeken mensen de groep weer op, alleen moet dat in het digitale tijdperk community heten. Een community is volgens Peter Staal en Kirsten Wagenaar een groep mensen met gemeenschappelijke eigenschappen die virtueel bij elkaar komen om met elkaar te praten of samen dingen te ondernemen. Daardoor ontstaan onderlinge banden tussen de deelnemers. Ze delen kennis en informatie met de rest van de groep, wetende dat ze ooit zelf profiteren van de kennis van andere groepsleden. Wederkerigheid is dus een dragend principe van community's.
Communities - zoals de auteurs consequent spellen - zijn de bijl aan de wortel van de hiërarchie. De hark is nog dominant aanwezig in de meeste organisaties, maar die kan niet meer voorzien in de behoefte van jongere (en ook vele oudere) medewerkers aan zingeving en autonomie. De hiërarchie kan niet omgaan met de eisen van de huidige complexe en dynamische samenleving. Met digitale groepen kunnen we medestanders zoeken en ons groeperen zonder ons te storen aan interne schotten. Medewerkers lossen zelfstandig problemen op en managers hoeven dat alleen nog maar te faciliteren.
Digitaal is het gemakkelijk en goedkoop om groepen mensen bij elkaar te brengen om sociaal kapitaal, content en producten of diensten in cocreatie te ontwikkelen. Communities stimuleren kennisdeling, samenwerking, inspraak en content ontwikkeling door de gebruikers. Als de organisatieleiding alleen maar snel resultaat wil en uitsluitend wil zenden, is de community geen goed hulpmiddel. Een community kost veel tijd en aandacht en biedt medewerkers de mogelijkheid van weerwoord, feedback, initiatief en tweerichtingsverkeer. Overheden gebruiken communities vaak nog alleen voor de eigen agenda en dan werken ze niet. Managers moeten bereid zijn een deel van hun autoriteit af te staan aan de community en dat gaat ook niet van vandaag op morgen.
De auteurs gaan vervolgens in hun boek dieper in op de integratie van een community in de organisatie en alles wat daarbij komt kijken. Ze onderscheiden zes archetypen van communities die van elkaar verschillen in de gemeenschappelijke deler tussen de leden. Goed voorwerk is essentieel, zoals het bepalen van het community concept, het inrichten en in relatie komen met een groep ambassadeurs, het vinden van een community manager, de aanbesteding en selectie van een platform en het voorbereiden van de adoptie, de verzorging van de content en het modereren van de community. Maar ook de gewenning en de deelname door de medewerkers aan de nieuwe community. Wat bij lezing langzaam maar zeker duidelijk wordt, is dat de invoering van communities diep ingrijpt op de organisatiecultuur.
Organiseren van communities is een veelomvattende handleiding om tot de invoering van een community te komen. De auteurs - adviseurs voor digitale groepsontwikkeling - zijn daarbij niet over een nacht ijs gegaan. Ze hebben heel veel informatie bij elkaar gebracht in en rijke bundel. Blijkbaar schiet onze taal te kort en is er veel Engels jargon blijven staan, wat enigszins afbreuk doet aan de leesbaarheid. Goed dat dit boek er eindelijk is. Het kan een belangrijke stap helpen zetten in de richting van dialoog en experiment, noodzakelijk voor vertrouwen en samenwerking en voor de omgang met complexiteit.
Over Nico Jong
Nico Jong is communicatieadviseur.