Lobbyen kom je overal tegen in alle lagen van bestuur. Lobbyist is een vrij beroep. Met een beroepsvereniging en bij sommige instituten een opleiding. Lobbyisten zijn er in clubs, als bedrijf of als zelfstandige. Ze werken voor grote multinationals, maar ook voor provincies, steden en belangenverenigingen. Den Haag en met name de vierkante kilometers rondom het Binnenhof kennen een extreem hoge lobbydichtheid.
Journalisten Ariejan Korteweg en Eline Huisman hebben de wereld van het Nederlandse lobbywerk in kaart gebracht in Lobbyland De geheime krachten in Den Haag. Boeiend leeswerk over het betere speuren. Het is het eerste integrale boek dat, onafhankelijk, het beroep en de invloed van het lobbyen in Nederland in kaart brengt.
Het vechten voor je belangen, wat lobbyen in veel gevallen is, is een kunst die door een aantal stille krachten, goed wordt verstaan. Ze houden veranderingen in wet- en regelgeving lang tegen. Of weten de wens van de opdrachtgever in een verkiezingsprogramma te krijgen. De diepste vorm van invloed.
Lobbyisten zijn stille netwerkers en praters. Studeren op dossiers en weten, vaak langzaam, terrein te boeken. Ex-politici zijn geliefde lobbyisten want zij nemen een netwerk aan vrienden en bekenden mee. Dus vinden we onder andere Maxime Verhagen, Andre Rouvoet en Jack de Vries terug bij lobby-bureaus of bij belangenverenigingen.
Toch begint het lobbywerk ook bij gewone burgers bekend te worden. Ondersteund met een pallet aan sociale media weten grassroot lobbyisten schaliegas tegen te houden. Een kleine club als Wakker Dier wist de grootgrutters succes te bewegen om plofkippen uit de schappen te weren. Spotjes, campagnes enzovoort brachten ook gewone burgers in beweging. Een kleine groep burgers wist middels #pgbalarm aandacht voor de betalingsproblematiek bij het Persoonsgebonden Budget te krijgen. Kortom de technieken van de lobbyist kunnen in handen van gemotiveerde burgers tot succesvolle omslag leiden.
De auteurs constateren dat er rondom het echte lobbyen nog veel geheimzinnigheid en onwetendheid heerst. In het laatste hoofdstuk pleiten ze voor meer transparantie. Grote politieke dossier van de laatste jaren, de aanschaf van de F16, de wet op de kansspelen, werden door lobbyisten flink beïnvloedt. Met moeite en aanhoudend wisten de auteurs toegang te krijgen tot de geheimzinnige ‘Kring Koning Willem 1’. Geen notulen, geen vaste leden, maar wel belangrijke lobbyisten onder elkaar. Diverse voorstellen als wetgeving en lobbyregister vanuit zowel het veld zelf als de politiek hebben de handen nog niet op elkaar gekregen voor echte lobbyspelregels. Kennelijk vinden we het nog niet belangrijk. Lobbyland laat wel zien dat er iets is, met dat lobbyen.
Over Bertrand Weegenaar
Bertrand Weegenaar is als hogeschooldocent HBO-ICT werkzaam op Windesheim. Zijn voorliefde ligt bij de onderwerpen strategie, marketing, geschiedenis; biografieën en internet; e-business.