Mensen zijn sociale wezens en onze communicatie helpt ons ontwikkelen. Morele communicatie is daarin een middel en bevordert een goede omgang met onszelf en met anderen.
De juiste afstand vinden in communicatie is niet eenvoudig, schrijft Krabbe in Vrijuit spreken. We vergroten vaak ongewild de afstand als we ons ongewenst afzijdig houden of ons afkeren. Of wanneer we ons juist opdringen en inbreken. De juiste afstand is belangrijk omdat je dan de ander ervaart zoals hij is, hem de ander laat zijn, zodat je hem niet van je vervreemdt. We hebben een hoge mate van onbevangenheid en initieel vertrouwen nodig om moreel te kunnen communiceren. Onbevangenheid om tot verandering te kunnen komen. Verandering die voortkomt uit het opschorten van een mening, uit openstaan voor verschillende mogelijkheden en daarmee durven te experimenteren.
Taalgebruik
Wanneer verbindt taalgebruik wel en wanneer niet? Welke criteria zijn er om te zorgen voor de juiste balans en afstand en communicatie moreel te laten zijn? Belangrijk voor iedereen om te weten, maar zeker voor mensen die beroepshalve communiceren zoals communicatieprofessionals, journalisten, politici en leidinggevenden.
Volgens Krabbe is het met nepnieuws net als met de leugen en tegenspraak. Het houdt ons kritisch vermogen scherp. Het probleem met nepnieuws is niet dat het nep of gelogen is, maar juist dat we het soms niet kunnen ontzenuwen omdat het verspreid wordt door gesloten personen of organisaties.
ZBMO
Uitspattingen op sociale media zijn volgens de auteur allereerst een teken van emancipatie, vrijheid en democratie. En zo ontkracht hij wel meer hete hangijzers uit de ‘communicatiecrisis’ die velen vandaag de dag ervaren. In zijn boek zoekt Krabbe naar antwoorden op deze crisis. Daarbij komen waarden als moed, oprecht zijn, openstaan, transparantie, actief luisteren en persoonlijke waarheid aan bod. Hij begint zijn zoektocht bij de filosofen en hoe zij denken over moed en waarheid. Vervolgens kijkt hij naar de rol die filosofen toekennen aan aandachtvol zijn, aanwezig zijn, nabij zijn in de dialoog met de ander, en aan inleven, compassie en inclusiviteit. Dan ontwikkelt hij met de opgedane inzichten zijn morele kijk op onderdelen van het traditionele ZBMO-communicatiemodel (zender, boodschap, medium en ontvanger). Krabbe geeft een nieuwe invulling van het communicatieproces aan de hand van tien nieuwe kernwaarden van morele communicatie. In het slothoofdstuk laat hij zien hoe een moreel gesprek volgens hem verloopt.
Rijk en waardevol
Vrijuit spreken is een bijzonder rijk en waardevol boek. Hans Krabbe doet een indrukwekkende poging om een aantal zaken die onder vuur liggen in de gepolariseerde samenleving terug te brengen tot realistischer proporties. Het boek is knap en vlot geschreven en stemt tot nadenken. Pittige kost in een hedendaags jasje en verplichte stof voor mensen die beroepsmatig communiceren.