De arbeidsmarkt klaagt bij voortduring over afgestudeerden uit het hoger onderwijs die hun kennis niet in praktijk kunnen brengen. Deze 'professionals' hebben bijvoorbeeld in het hoger onderwijs vele lijvige handboeken geconsumeerd over ingewikkelde vraagstukken en nieuwe inzichten op het gebied van het projectmanagement, maar hebben daarbij niet de eenvoudige hulpmiddelen of praktijkvaardigheden leren beheersen om een project ook daadwerkelijk op te zetten of te beheersen. Deze kloof tussen de geleerde theorie en de weerbarstige praktijk blijkt trouwens ook bij her- en bijscholing van professionals mét ervaring vaak nog lastig overbrugbaar. Vanuit de behoefte aan leermateriaal waarin het denken over én het doen van dergelijke praktijkvaardigheden hand in hand gaan, heeft een auteursteam in samenspraak met uitgeverij Wolters-Noordhoff de afgelopen jaren een praktische methode met diverse uitgaven over algemene vaardigheden voor professionals ontwikkeld. Bij elke uitgave bevat het boek de leerstof en ondersteunt het bijbehorende computerprogramma de toepassing in concrete situaties. 'Projectwijzer' is de laatste uitgave die volgens deze aanpak is ontwikkeld. Het boek biedt een complete, rijke en flexibele leermethode die de weg wijst bij zowel denken over als het doen van projectmatig werk. Daarbij komen onder meer de volgende onderwerpen en technieken aan de orde: - Wat is nu precies de essentie van projectmatig werken? - Op welke manier kan ik taken en verantwoordelijkheden verdelen en de beste inrichting van een project bepalen? - Hoe bepaal en controleer ik eisen die aan het projectresultaat moeten worden gesteld? - Hoe kan ik zorgen dat een project op tijd en binnen het budget wordt afgerond? - Welke beheerstechnieken zijn er en hoe kan ik die leren gebruiken? - Hoe moet ik over de voortgang en afronding van een project rapporteren? Complete leermethode Veranderingen in bedrijven worden steeds vaker doorgevoerd via een projectmatige manier van werken. Ook onderwijs dat op deze bedrijfspraktijk voorbereidt zal hier aandacht aan moeten schenken. 'Projectwijzer' biedt daartoe een complete leermethode projectmatig werken die met bijbehorend programma onmiddellijk in praktijk wordt gebracht. Het boek bevat een korte en bondige beschrijving van een veelgehanteerde gefaseerde systematiek van projectmatig werken met concrete voorbeelden die deze fasen illustreren. Het programma op CD bevat een webgebaseerde interactiestructuur met extra teksten, die naar eigen wens te doorlopen zijn. Maar vooral ook de hulpmiddelen en praktijkvoorbeelden, waarmee u het geleerde direct kunt toepassen op uw eigen projecten.Voor elke stap en fase in een project worden diverse vuistregels, checklists en hulpmiddelen aangeboden. Deze zijn niet alleen bruikbaar voor de projectleider, maar ook voor projectmedewerkers, opdrachtgevers en leidinggevenden. Deze leermethode lijkt geschikt als voorbereiding op kleine en middelgrote projecten in omgevingen waar enige ervaring met een projectmatige aanpak is opgedaan, en is zowel geschikt voor een breed gebruik binnen bedrijfsopleidingen als in het hoger onderwijs. Kennis- én taakomgeving Tijdens opleidingen of trainingen wordt veel tijd gestoken in kennisverwerving. Het leren beheersen van algemene praktijkvaardigheden, die nodig zijn voor iedere manager (zoals het verrichten van een eenvoudig marktonderzoek, het schrijven van een helder beleidsrapport, het houden van een overtuigende presentatie, of het leren beheersen van een project) is vaak een sluitpost. Dit komt niet alleen tot uiting in de zorgvuldig samengestelde schriftelijke cursuspakketten, maar ook in de toetsvormen. Er wordt vooral getoetst op het kunnen reproduceren van kennis en niet op het kunnen toepassen van deze kennis op het juiste moment in een gegeven praktijksituatie. Iemand die zijn tentamens haalt, is misschien goed in het reproduceren van kennis, maar nog geen competente professional die problemen kan oplossen, zoals die ons voor ogen staat. In onze optiek moet leermateriaal daarom niet alleen een goede 'kennisomgeving', zoals bij vele tekstboeken vaak al het geval is, maar daarnaast ook een flexibele 'taakomgeving' bieden. Deze taakomgeving moet het mogelijk maken om opdrachten of problemen op te lossen, de randvoorwaarden waarbinnen dit moet gebeuren aangeven, en de hulpmiddelen en praktijkvoorbeelden ter ondersteuning aanbieden. Opdrachten, problemen en voorbeelden worden bij voorkeur aangeboden vanuit de specifieke beroepspraktijk waarvoor de lerende zich voorbereidt. Leermateriaal wordt efficiënt gebruikt als specifieke, op maat gesneden opdrachten zo veel mogelijk met gebruik van meer algemeen leermateriaal zelfstandig worden uitgevoerd. Er zijn voor een docent of trainer verschillende mogelijkheden om realistische opdrachten te bedenken, waarbij de volgende vragen een rol kunnen spelen: wat doen professionals in het vakgebied; met welke problemen worden zij geconfronteerd; welke opdrachten zijn geschikt om in een studiesetting te laten uitvoeren ; welke context (en randvoorwaarden) geldt bij het oplossen van het probleem; en beoordelingscriteria zijn aan de uitvoering van de opdracht te koppelen? De leidraad bij het zoeken naar antwoorden is steeds: in hoeverre zijn we in staat de leeromgeving steeds meer te laten lijken op een realistische werkomgeving? En alleen in een dergelijke omgeving kan het studenten volstrekt duidelijk worden waarom ze iets moeten weten of kunnen doen, en kunnen ze zelf de leerbehoefte bepalen die motiveert om te studeren. Alleen in een dergelijke omgeving kunnen we ook werkelijk toetsen of studenten voldoende gekwalificeerd zijn om zich een professional in een bepaald werkveld te noemen. Maar om dit te bereiken dient wel eerst speciaal hiervoor geschikt leermateriaal te worden ontwikkeld, waarmee de uitvoering van deze realistische opdrachten en de oplossing van problemen wordt ondersteund. Misschien wel het meest kenmerkende van 'Projectwijzer' is juist deze combinatie van boek en programma, waarmee uw studenten of cursisten op efficiënte wijze worden voorbereid op de arbeidsmarkt. Een praktijkvoorbeeld In de leermethode 'Projectwijzer' loopt, als praktijkvoorbeeld van een realistische opdracht, de bouw van een website voor een meubelbedrijf mee als rode draad door boek en programma. De tussenproducten vanuit elke fase worden behandeld en gepresenteerd volgens de behandelde systematiek. Hieronder ziet u de globaal gedefinieerde fases als tussenproduct van de initiatieffase. 1. Initiatief De gebroeders Van Galen hebben een meubelzaak. Ze willen hun PR en marketing ook bedrijven via het internet. Ze zien dit ook als opstapje naar toekomstige e-commerce activiteiten. Ze raadplegen een softwarebedrijf om te bepalen wat daar bij komt kijken, wat het kost en hoeveel tijd het zal vergen. 2. Definitie De gebroeders onderzoeken als opdrachtgever samen met het softwarebedrijf de mogelijkheden en onmogelijkheden voor hun bedrijf op Internet. Na dit onderzoek, weten ze precies wat ze willen met hun site op Internet. Er ligt nu een zogeheten programma van eisen. 3. Ontwerp Er wordt een projectleider en team van mensen aangezocht om deze klus te klaren. De eisen worden besproken met de projectleider. Deze werkt de eisen uit in een globaal ontwerp en schrijft een projectplan. Hij overlegt regelmatig met de gebroeders Van Galen over de meest uiteenlopende zaken: softwarelicenties, achtergrondkleur van de site, navigatie door de productcatalogus, snelheid van de servers. Uiteindelijk ligt er een functioneel ontwerp van de site. 4. Voorbereiding Aan de hand van het functioneel ontwerp wordt een prototype van de site gemaakt, waarin grofweg de belangrijkste zaken zijn uitgewerkt. Vervolgens worden aanvullende technische tekeningen en een technisch ontwerp gemaakt, waarin bijvoorbeeld is aangegeven wat de technische oplossingen zijn voor het omgaan met verschillende browser versies. Vervolgens worden programmeurs geïnstrueerd die de site zullen bouwen. 5. Realisatie De projectleider maakt de planning voor de realisatie. Hij organiseert eventueel een tussentijdse start-up met de verschillende partijen: vormgever, interaction designer, ontwerper, programmeur, redacteur en fotograaf, die samen de site bouwen. Als de website klaar is, wordt ze feestelijk aan de openbaarheid prijsgegeven, als onderdeel van een advertentiecampagne van de meubelketen van de gebroeders Van Galen. 6. Nazorg Als consumenten de website gaan gebruiken, moet de site ook worden onderhouden. Er is een evaluatieplan, dat voorziet in voortdurende gegevensverzameling over het gebruik van de site. De website wordt op basis hiervan steeds aangepast en verbetert. Verder is er een onderhoudsplan voor de informatie op de site (voorraad, prijzen, nieuwe artikelen). Er zijn de afgelopen decennia vele uitgaven verschenen op het gebied van projectmatig werken. Je kan je afvragen of niet alles al is geschreven over dit onderwerp en daar zijn wij ons van bewust. Wij stellen in ons boek een systematische en doelgerichte werkwijze centraal. Door de stapsgewijze, bijna receptmatige uitleg, en door de vele opdrachten en concrete voorbeelden is de uitgave vooral op praktische toepassing gericht. Voor verdere studie en meer theoretische diepgang wordt verwezen naar bestaande handboeken op het vakgebied. Deze stapsgewijze werkwijze biedt studenten een aanpak waardoor ze grotendeels zelfstandig in de praktijkbeoefening worden bekwaamd. Door uitleg, opdrachten en voorbeelden per fase kan de methode grotendeels zelfstandig worden geleerd én toegepast. Dat ontbreekt nogal eens in de gangbare boeken over projectmanagement. Boek en programma zijn samen ontworpen en ontwikkeld en dus volledig op elkaar afgestemd, maar tevens onafhankelijk van elkaar te gebruiken. Daarbij biedt het boek een compacte weergave van de theorie in een handzaam tekstboek en naslagwerk, met aanzienlijk minder pagina's dan de gangbare handboeken. Wij hopen daarmee tegemoet te komen aan wensen om kernachtige literatuur te kunnen aanbieden. Het boek kan door docenten/trainers als tekstboek of naslagwerk bij een cursus/training worden voorgeschreven, al dan niet in combinatie met een eigen syllabus of werkboek. Het programma bevat ook extra teksten die naar eigen keuze zijn te doorlopen. Daarnaast hebben wij getracht met het boek en cd zo veel mogelijk in te spelen op moderne opleidingsbehoeften, waarbij het gebruik van internet een voorname rol speelt. Het programma is opgezet als website die de gebruiker naar eigen wens en interesse kan bestuderen en gebruiken, toegankelijk via leerinhoud, voorbeelden en hulpmiddelen en via hypertekststructuren verbonden. Deze webstructuur in HTML is binnen een intranetomgeving van een onderwijsinstelling eenvoudig uit te breiden met eigen maatwerk (state-of-the-art leerstof, op maat gesneden hulpmiddelen en voorbeelden) en communicatie faciliteiten. Het leermateriaal lijkt daarmee ook een goede investering te zijn in het toekomstig gebruik binnen zogenaamde 'virtuele leergemeenschappen', waarin verschillende professionals op meer actieve wijze onderling hun kennis en ervaring op het gebied van projectmanagement kunnen uitwisselen.