Het Nederlandse personenvennootschapsrecht

VOORWOORD BIJ DE EERSTE DRUK V
VOORWOORD BIJ DEZE NIEUWE DRUK VII
LIJST VAN GEBRUIKTE AFKORTINGEN XV

1 KORTE KARAKTERISERING PERSONENVENNOOTSCHAP EN
HAAR PLAATS IN HET NEDERLANDSE ONDERNEMINGSRECHT 1
1.1 Vennootschap is kapitaalvennootschap en personenvennootschap; korte karakteristiek van beide soorten 1
1.2 Korte beschrijving van maatschap, vennootschap onder firma en commanditaire vennootschap 2
1.3 Wettelijke regeling: verleden, heden en toekomst 4
1.4 Regelend recht 6
1.5 Geen rechtspersoon 7
1.6 Motieven voor gebruik van personenvennootschap 9
1.6.1 Nadeel personenvennootschap: onbeperkte aansprakelijkheid 9
1.6.2 Fiscale aspecten 10
1.6.3 Inrichtingsvrijheid 11
1.6.4 Vertrouwelijkheid 12
1.6.5 Minder oprichtingsformaliteiten en lagere kosten 13
1.7 Toepassingen van personenvennootschappen in de praktijk 13

2 KENMERKEN PERSONENVENNOOTSCHAP 17
2.1 Definitie overeenkomst van vennootschap 17
2.2 Overeenkomst 18
2.3 Personen 21
2.4 Samenwerking op voet van gelijkwaardigheid (affectio societatis) 23
2.5 Inbreng 26
2.5.1 Essentiale 26
2.5.2 Vormen van inbreng 28
2.5.2.1 Inbreng van geld 28
2.5.2.2 Inbreng van goederen en van genot van goederen 29
2.5.2.3 Inbreng van arbeid 33
2.5.2.4 Inbreng van andere vermogensbestanddelen 34
2.5.3 Tekortkoming in de nakoming van de inbrengverplichting 35
2.6 Streven naar op geld waardeerbaar voordeel 36
2.7 Voordeel gezamenlijk te delen 37
2.8 Conversie 37
2.9 Afgrenzing van andere overeenkomsten en rechtsfiguren 38
2.9.1 Pot- en poolovereenkomst 39
2.9.2 Participatieovereenkomst 39
2.9.3 Kostenmaatschap 40
2.9.4 Overeenkomst van geldlening 40
2.9.5 Arbeidsovereenkomst 40
2.9.6 Pacht 41
2.9.7 Vereniging 42
2.9.8 Rederij 42
2.9.9 Fonds voor gemene rekening/beleggingsfonds 42

3 ONDERSCHEID MAATSCHAP, V.O.F. EN C.V. 47
3.1 Inleiding 47
3.2 Maatschap (openbaar en stil) 47
3.3 Vennootschap onder firma 50
3.4 Commanditaire vennootschap 51

4 AANGAAN VAN EEN PERSONENVENNOOTSCHAP 57
4.1 In beginsel vormvrij 57
4.2 Aanvangsdatum 59
4.3 Bewijs bestaan vennootschap 60
4.4 Schijnvennootschap 62
4.5 Inschrijving handelsregister 63
4.6 Inschrijving UBO-register 68

5 RECHTSBETREKKINGEN TUSSEN DE VENNOTEN ONDERLING 73
5.1 Redelijkheid en billijkheid 73
5.1.1 Algemeen 73
5.1.2 Bevorderen samenwerking met het oog op vennootschappelijk doel 73
5.1.3 Non-concurrentie 74
5.1.4 Corporate opportunities 75
5.1.5 Tegenstrijdig belang 75
5.1.6 Onteigening 76
5.1.7 Medewerking aan voortzetting onderneming 76
5.1.8 Verdeling van vermogen bij vereffening 77
5.1.9 Zorg voor reputatie en kredietwaardigheid van vennootschap 77
5.1.10 Onvoorziene omstandigheden 77
5.2 Bestuur (en toezicht) 78
5.2.1 Algemeen 78
5.2.2 Wettelijke regeling 80
5.2.2.1 Operationeel management 80
5.2.2.2 Strategisch en tactisch management 83
5.2.3 Contractuele regeling 84
5.2.4 Bestuursbevoegdheid commanditaire vennoot 87
5.2.5 Aansprakelijkheid besturend vennoot of besturende derde jegens medevennoten 90
5.2.6 Toezicht 92
5.3 Rekening en verantwoording; decharge 93
5.4 Gemeenschap en gebondenheid daarvan 95
5.4.1 Vennootschappelijke goederengemeenschap en economische deelgerechtigdheid 95
5.4.2 Gebondenheid van de vennootschappelijke goederengemeenschap 97
5.4.3 Huwelijksgemeenschap en vennootschappelijke gemeenschap 99
5.5 Kapitaal en aandelen 100
5.6 Interne vorderingen 102
5.6.1 Aansprakelijkheid van een vennoot tegenover de vennootschap 102
5.6.2 Ontvangen van betalingen voor de vennootschap 103
5.7 Administratie 104
5.8 Winst en verlies 106
5.8.1 Winstverdeling 106
5.8.1.1 Wettelijke regeling 106
5.8.1.2 Contractuele regeling 107
5.8.2 Winstuitkering/verliesaanzuivering 113
5.9 Jaarrekening 115
5.10 Besluitvorming 118
5.11 Structuurregeling 119

6 RECHTSBETREKKINGEN TUSSEN DE GEZAMENLIJKE VENNOTEN (DE VENNOOTSCHAP) EN DERDEN 121
6.1 Inleiding 121
6.2 Verbintenissen uit overeenkomst 122
6.2.1 Optreden in naam van de vennootschap 122
6.2.2 Vertegenwoordiging 123
6.2.2.1 Maatschap 123
6.2.2.2 Vennootschap onder firma 127
6.2.2.3 Commanditaire vennootschap; bestuursverbod commanditaire vennoot 130
6.3 Verbintenissen uit toerekenbare schijn, bekrachtiging, baattrekking, zaakwaarneming 134
6.3.1 Toerekenbare schijn 134
6.3.2 Bekrachtiging 135
6.3.3 Baattrekking 136
6.3.4 Zaakwaarneming 137
6.4 Verbintenissen uit onrechtmatige daad 138
6.5 Gebondenheid en aansprakelijkheid van de vennootschap en de vennoten 140
6.5.1 Maatschap 140
6.5.2 Vennootschap onder firma 146
6.5.3 Commanditaire vennootschap; overtreding naamvoeringsverbod en bestuursverbod 148
6.6 Vorderingsrechten van de vennootschap en de vennoten op derden 153
6.7 Verhaalsaansprakelijkheid: afgescheiden vermogen 154
6.8 Pandrecht 158
6.9 Faillissement 160
6.10 Enquêterecht 166
6.11 Enige bijzondere structuren 167
6.11.1 De personenvennootschap als lid van een vereniging of coöperatie 167
6.11.2 De personenvennootschap als aandeelhouder van een NV of BV 168
6.11.3 De personenvennootschap als bestuurder van een rechtspersoon 168

7 TOETREDEN EN UITTREDEN VAN VENNOTEN; VOORTZETTING 171
7.1 Wettelijke uitgangspunten 171
7.1.1 Uittreding 171
7.1.2 Toetreding 173
7.2 Gronden voor uittreding, toetreding en opvolging van vennoten 174
7.2.1 Uittreding 174
7.2.1.1 Uittredingsovereenkomst 174
7.2.1.2 Intreden van overeengekomen gebeurtenis 175
7.2.1.3 Opzegging door een of meer vennoten 175
7.2.1.4 Opzegging aan een of meer vennoten (uitstoting) 178
7.2.1.5 Dood, faillissement, curatele, toepassing schuldsaneringsregeling 181
7.2.1.6 Partiële ontbinding door rechter op grond van gewichtige redenen 183
7.2.2 Toetreding 184
7.2.3 Opvolging 185
7.2.3.1 Definitie 185
7.2.3.2 Automatische opvolging 186
7.2.3.3 Opvolging bij rechtshandeling 188
7.3 Voortzettings- en vermogensregelingen 191
7.3.1 Voortzettingsregelingen 191
7.3.2 Vermogensregelingen 193
7.3.2.1 Algemeen 193
7.3.2.2 Verdelingsregelingen 195
7.3.2.2.1 Verdelingsbeding 195
7.3.2.2.2 Toedelingsbeding 199
7.3.2.2.3 Verdelingsoptie 200
7.3.2.3 Overnemingsregelingen 200
7.3.2.3.1 Overnemingsbeding 200
7.3.2.3.2 Overnemingsoptie 201
7.4 Waardering 202
7.5 Gevolgen van voortzetting 206
7.5.1 Behoud identiteit vennootschap 206
7.5.2 Aansprakelijkheid/verbondenheid van toegetreden en uitgetreden vennoten 207
7.5.2.1 Vorderingsrecht op vennootschap 207
7.5.2.2 Verbondenheid uittredende vennoot 208
7.5.2.3 Verbondenheid toetredende vennoot 211
7.5.2.4 Verbondenheid bij ontbinding oude en oprichting nieuwe vennootschap 214
7.6 Voortzetting in gewijzigde vorm 215
7.6.1 Wijziging in ander soort personenvennootschap 215
7.6.2 ‘Omzetting’ in kapitaalvennootschap 216
7.6.3 Fusie en splitsing 217

8 BEËINDIGING VAN DE VENNOOTSCHAP 219
8.1 Systematiek en terminologie 219
8.2 Ontbindingsgronden 221
8.2.1 Wettelijke ontbindingsgronden 221
8.2.1.1 Verloop van de bedongen tijd 222
8.2.1.2 Tenietgaan van het geëxploiteerde goed 223
8.2.1.3 De volbrenging van de handeling 223
8.2.1.4 Opzegging door een vennoot aan de andere vennoten 224
8.2.1.5 Dood, curatele, faillissement of schuldsanering natuurlijke personen 227
8.2.1.6 Ontbinding door rechter op grond van gewichtige redenen 228
8.2.1.7 Rechterlijk vonnis op grond van onvoorziene omstandigheden 229
8.2.2 Contractuele ontbindingsgronden 230
8.3 Voortzetting van de onderneming als eenmanszaak 231
8.4 Vereffening 232
8.4.1 Toepasselijkheid titel 3.7 BW 232
8.4.2 Aanwijzing en bevoegdheid vereffenaars 233
8.4.3 Taak en werkzaamheden vereffenaars 238
8.4.4 Rekening en verantwoording 241
8.4.5 Rechten en verplichtingen individuele deelgenoten 242
8.5 Verdeling 246
8.5.1 Definitie en vorm 246
8.5.2 Tijdstip van verdeling 247
8.5.3 Onenigheid tussen deelgenoten 248
8.5.4 Werking verdeling 249
8.5.5 Nietigheid en vernietigbaarheid verdeling 251
8.5.6 Boedelpapieren 252

9 IPR-ASPECTEN 253
9.1 Toepasselijk vennootschapsstatuut 253
9.1.1 Als zodanig naar buiten optredende vennootschappen 253
9.1.2 Niet als zodanig naar buiten optredende vennootschappen 257
9.2 Door het vennootschapsstatuut beheerste onderwerpen 260
9.3 Verplaatsing van zetel of centrum van optreden naar het buitenland 261
9.3.1 Als zodanig naar buiten optredende vennootschappen 261
9.3.1.1 Verplaatsing van centrum van optreden naar het buitenland 261
9.3.1.2 Verplaatsing van zetel naar het buitenland 262
9.3.2 Niet als zodanig naar buiten optredende vennootschappen 262
9.4 Grensoverschrijdende juridische fusie en splitsing 263
9.4.1 Grensoverschrijdende juridische fusie 263
9.4.2 Grensoverschrijdende juridische splitsing 263

10 GESCHILLENBESLECHTING 265
10.1 Rechtsgedingen 265
10.1.1 Procesbevoegdheid 265
10.1.2 Dagvaarding vennootschap naast dagvaarding individuele vennoten 267
10.1.3 Betekening 269
10.1.4 Gevolgen van algehele ontbinding op procesbevoegdheid 270
10.2 Arbitrage, bindend advies en mediation 270
10.2.1 Algemeen 270
10.2.2 Arbitrage 271
10.2.3 Bindend advies 273
10.2.4 Mediation 273

Literatuurlijst 275
Zakenregister 311
Wetsartikelenregister 319
Jurisprudentieregister 329