De uitleg van Anglo-Amerikaanse boilerplate-bedingen in Nederlandse contracten

INHOUDSOPGAVE
WOORD VOORAF V
LIJST VAN GEBRUIKTE AFKORTINGEN XV

Hoofdstuk 1 Inleiding 1
1.1 Probleemstelling, onderzoeksvraag en doel van het onderzoek 1
1.1.1 Inleiding 1
1.1.2 Probleemstelling 2
1.1.3 Onderzoeksvraag 7
1.1.4 Doel van het onderzoek 7
1.2 Terminologie 8
1.2.1 Nederlands contract 8
1.2.2 Anglo-Amerikaans recht 8
1.2.3 Anglo-Amerikaans boilerplate-beding 10
1.3 Methoden en werkwijze 10
1.4 Plan van behandeling 13
1.5 Eerdere publicaties 16

DEEL I 19
Hoofdstuk 2 Boilerplate-bedingen 21
2.1 Inleiding 21
2.2 Het begrip boilerplate-beding in het Anglo-Amerikaanse recht 22
2.2.1 Herkomst van de term 22
2.2.2 Kort overzicht Anglo-Amerikaanse literatuur 22
2.3 Gebruik van boilerplate-bedingen in Nederlandse contracten 27
2.4 Het begrip boilerplate-beding in het Nederlandse recht 30
2.4.1 Kort overzicht Nederlandse literatuur 30
2.4.2 Eigen visie 31
2.4.2.1 Boilerplate-beding is standaardbeding 31
2.4.2.2 Boilerplate-beding is nulzijdig 34
2.4.2.3 Boilerplate-beding is niet hetzelfde als algemenevoorwaarde 35
2.5 Boilerplate-bedingen en afdeling 6.5.3 BW 38
2.5.1 Inleiding 38
2.5.2 Afdeling 6.5.3 BW 39
2.5.2.1 Toepassingsbereik 39
2.5.2.2 Parlementaire geschiedenis 39
2.5.2.3 Is er sprake van opstellen voor hergebruik? 42
2.5.2.4 Is er sprake van een gebruiker en een wederpartij? 46
2.5.3 Rechtsgevolgen indien boilerplate-beding geen algemene voorwaarde is 49
2.5.3.1 Geen vernietigingsgrond vanwege onredelijk bezwarend 49
2.5.3.2 Geen vernietigingsgrond vanwege verzuim informatieplicht 49
2.5.3.3 Geen ‘snelle gebondenheid’ 50
2.6 Voordelen van boilerplate-bedingen 51
2.6.1 Inleiding 51
2.6.2 Learning benefits 51
2.6.3 Network benefits 52
2.7 Nadelen van boilerplate-bedingen 52
2.7.1 Confectiekarakter 52
2.7.2 Corpus alienum 53
2.7.3 Stickiness of boilerplate 53
2.8 Conclusie 55

Hoofdstuk 3 Uitleg 57
3.1 Inleiding 57
3.2 Jurisprudentie van de Hoge Raad 58
3.2.1 Ermes/Haviltex: Haviltex-norm 58
3.2.2 Gerritse/Has: cao-maatstaf 60
3.2.3 DSM/Fox: geobjectiveerde Haviltex-norm 61
3.2.4 Meyer/Pontmeyer: (in beginsel) tekstuele uitleg 64
3.3 Uitleg van Anglo-Amerikaanse boilerplate-bedingen 68
3.3.1 Lundiform/Mexx 68
3.3.2 Omstandigheid 1: wijze van incorporatie 68
3.3.2.1 Gemeenschappelijke subjectieve partijbedoeling niet aanwezig of niet te achterhalen 69
3.3.2.2 Indien wél gemeenschappelijke subjectieve partijbedoeling 71
3.3.3 Omstandigheid 2: bewoordingen van het contractsbeding 72
3.3.3.1 Woordenboekbetekenis? 72
3.3.3.2 Uitlegnood 73
3.3.3.3 Standaardbetekenis 74
3.3.4 Omstandigheid 3: de overeenkomst waarvan het beding deel uitmaakt 77
3.3.4.1 Nationaliteit van contractspartijen 78
3.3.4.2 Professionaliteit van contractspartijen 81
3.3.4.3 Apart gevalstype? 84
3.3.5 Tussenconclusie 84
3.4 Apart gevalstype met bijzondere uitlegmaatstaf 85
3.4.1 Anglo-Amerikaanse uitleg 86
3.4.1.1 Hoe? 86
3.4.1.2 Argumenten voor 88
3.4.1.3 Argumenten tegen en de weerlegging daarvan 90
3.4.2 In beginsel-uitleg 92
3.4.2.1 In beginsel tekstuele uitleg 92
3.4.2.2 In beginsel Anglo-Amerikaanse uitleg 102
3.4.3 Dwingend vermoeden? 104
3.5 Conclusie 107

Hoofdstuk 4 Korte schets van het Anglo-Amerikaanse contractenrecht 109
4.1 Inleiding 109
4.2 Anglo-Amerikaans (contracten)recht 110
4.2.1 Anglo-Amerikaans recht: een gedeelde geschiedenis 110
4.2.2 Anglo-Amerikaans recht: ieder een eigen weg 111
4.2.3 Amerikaans contractenrecht 111
4.2.4 Engels contractenrecht 114
4.3 Enkele kenmerkende verschillen met het Nederlandse recht 115
4.3.1 Common law 115
4.3.1.1 Common law als systeem 115
4.3.1.2 Common law als traditie en als manier van denken 116
4.3.2 Federalisme 118
4.3.3 Schadevergoeding als uitgangspunt 119
4.3.4 Consideration 121
4.3.5 Strict liability 122
4.3.6 Parol evidence rule 126
4.3.7 Objectieve uitleg 128
4.3.8 Bescheiden rol redelijkheid en billijkheid 137
4.3.8.1 Amerikaans recht 137
4.3.8.2 Engels recht 143
4.3.8.3 Anglo-Amerikaans recht: nog enkele verwante leerstukken 151
4.4 Anglo-Amerikaanse stijl van contracteren: gedetailleerde contracten 158
4.4.1 Inleiding 158
4.4.2 Common law 158
4.4.3 Federalisme 160
4.4.4 Wijze van benoemen van rechters 160
4.4.5 Juryrechtspraak 161
4.4.6 Parol evidence rule 162
4.4.7 Bescheiden rol redelijkheid en billijkheid en overmacht 162
4.4.8 Relatief onzekere en dure rechtsgang 163

DEEL II 165
Hoofdstuk 5 Boilerplate I: entire agreement-beding 167
5.1 Inleiding 167
5.2 Anglo-Amerikaanse context van het beding 168
5.2.1 Inleiding 168
5.2.2 Schriftelijk contract 168
5.2.3 ‘Integration’ 169
5.2.3.1 ‘Partially integrated’ 171
5.2.3.2 ‘Completely integrated’ 172
5.2.3.3 ‘Unintegrated’ 172
5.2.4 De parol evidence rule in het Amerikaanse recht 172
5.2.4.1 ‘Completely integrated’ 173
5.2.4.2 ‘Partially integrated’ 174
5.2.4.3 Test 174
5.2.4.4 Wat is de parol evidence rule niet 175
5.2.5 Parol evidence rule in het Engelse recht 179
5.3 Anglo-Amerikaanse standaardbetekenis van het beding 180
5.4 Nederlandse context van het beding 183
5.4.1 Inhoud van de overeenkomst 183
5.4.2 Bewijslevering 184
5.5 Nederlandse uitleg van het beding 185
5.5.1 Lundiform/Mexx 185
5.5.2 Functie entire agreement-beding bij afbakening 189
5.5.3 Functie entire agreement-beding bij uitleg 191
5.6 Conclusie 192

Hoofdstuk 6 Boilerplate II: negotiate in good faith-beding 193
6.1 Inleiding 193
6.2 Anglo-Amerikaanse context van het beding 194
6.2.1 Unjust enrichment 195
6.2.2 Promissory estoppel 196
6.2.3 Misrepresentation 197
6.3 Anglo-Amerikaanse standaardbetekenis van het beding 198
6.3.1 Preliminary agreement 198
6.3.2 Duty to negotiate in good faith 200
6.3.2.1 Engels recht 200
6.3.2.2 Amerikaans recht 202
6.3.2.3 Geen contractsdwang 204
6.3.2.4 Wel een aantal verplichtingen en beperkingen 204
6.4 Nederlandse context van het beding 206
6.5 Nederlandse uitleg van het beding 208
6.5.1 Uitleg op basis van de Anglo-Amerikaanse standaardbetekenis? 208
6.5.2 Uitleg op basis van de Nederlandse standaardbetekenis 210
6.6 Conclusie 210

Hoofdstuk 7 Boilerplate III: exoneratie voor indirect damages 213
7.1 Inleiding 213
7.2 Anglo-Amerikaanse context van het beding 215
7.2.1 Hadley v Baxendale 215
7.2.2 Nog steeds geldend recht? 220
7.2.2.1 Engels recht 220
7.2.2.2 Amerikaans recht 221
7.3 Anglo-Amerikaanse standaardbetekenis van het beding 221
7.3.1 Uitleg 221
7.3.2 Gederfde winst 222
7.4 Nederlandse context van het beding 224
7.5 Nederlandse uitleg van het beding 225
7.5.1 Variant I: schade aan rechtsgoed/overige schade 225
7.5.2 Variant II: lengte causale keten 226
7.5.3 Variant III: mate van toerekenbaarheid 226
7.5.4 Variant IV: toerekenbaar/niet-toerekenbaar 227
7.5.5 Commentaar op varianten I-IV 227
7.5.6 Variant V: Anglo-Amerikaans recht 228
7.6 Conclusie 230

Hoofdstuk 8 Boilerplate IV: representations and warranties-beding 233
8.1 Inleiding 233
8.2 Anglo-Amerikaanse context van het beding 234
8.2.1 Geen precontractuele redelijkheid en billijkheid 234
8.2.2 De tekst van de overeenkomst 236
8.3 Anglo-Amerikaanse standaardbetekenis van het beding 238
8.3.1 Representation 239
8.3.2 Warranty 240
8.3.3 Representations and warranties-beding 243
8.3.4 Functies 244
8.4 Nederlandse context van het beding 246
8.4.1 Precontractuele redelijkheid en billijkheid 246
8.4.2 Redelijkheid en billijkheid als aanvullende rechtsbron 247
8.5 Nederlandse uitleg van het beding 248
8.5.1 Dwaling 249
8.5.2 Wanprestatie 250
8.5.3 Uitputtende invulling 252
8.5.4 Vergelijkbare functie 253
8.6 Conclusie 254

Hoofdstuk 9 Boilerplate V: subject to contract-beding 257
9.1 Inleiding 257
9.2 Anglo-Amerikaanse context van het beding 259
9.2.1 Intent to contract 259
9.2.2 Intent not to contract 262
9.3 Anglo-Amerikaanse standaardbetekenis van het beding 264
9.3.1 Oorsprong van het beding: koopovereenkomst voor onroerend goed 264
9.3.2 Het beding in commerciële overeenkomsten 264
9.3.3 ‘Subject to (…)’ 265
9.3.4 ‘(…) contract’ 268
9.3.5 Waiver 270
9.4 Nederlandse context van het beding 272
9.5 Nederlandse uitleg van het beding 274
9.5.1 Inleiding 274
9.5.2 Uitleg op basis van de Anglo-Amerikaanse standaardbetekenis? 276
9.5.3 Rol bij aanwezigheid totstandkomingsvertrouwen 278
9.6 Conclusie 279

Hoofdstuk 10 Boilerplate VI: force majeure-beding 281
10.1 Inleiding 281
10.2 Anglo-Amerikaanse context van het beding 282
10.2.1 Absolute contracts: Paradine v Jane (Duitse prins-arrest) 282
10.2.2 Impossibility/frustration: Taylor v Caldwell (Concertgebouw-arrest) 285
10.2.3 Impracticability: Mineral Park Land Co v. Howard (Zandafgraving-arrest) 286
10.2.3.1 Amerikaans recht 286
10.2.3.2 Engels recht 288
10.2.4 Tussenconclusie 289
10.3 Anglo-Amerikaanse standaardbetekenis van het beding 290
10.3.1 Beperkte reikwijdte impracticability en frustration 290
10.3.2 Effect voorzienbaarheid 291
10.3.3 Onvoorspelbaarheid toepassing impracticability en frustration 293
10.3.4 Regelen rechtsgevolgen: opschorting en wijziging van de overeenkomst 294
10.3.5 De term force majeure 296
10.4 Nederlandse context van het beding 297
10.4.1 Overmacht 297
10.4.2 Rechtsgevolgen van overmacht 298
10.5 Nederlandse uitleg van het beding 298
10.5.1 Gebruik van force majeure bedingen in Nederlandse contracten 298
10.5.2 Uitleg term force majeure 299
10.6 Conclusie 301

DEEL III 303
Hoofdstuk 11 Samenvatting en slotbeschouwing 305
11.1 Uitleg van Anglo-Amerikaanse boilerplate-bedingen 305
11.2 Uitlegnood 306
11.3 Voorwaarden aan gebruik Anglo-Amerikaanse standaardbetekenis als gezichtspunt bij uitleg 308
11.4 Anglo-Amerikaanse standaardbetekenis als uitgangspunt bij uitleg 309
11.5 Deelstudies 311
11.5.1 Inleiding 311
11.5.2 Het entire agreement-beding 311
11.5.3 Het negotiate in good faith-beding 312
11.5.4 De exoneratie voor indirect damages 312
11.5.5 Het representations and warranties-beding 313
11.5.6 Het subject to contract-beding 315
11.5.7 Het force majeure-beding 316
11.6 De lijnen bijeen 317
11.7 Ten slotte 320

English summary 321
Lijst van verkort aangehaalde literatuur 333
Jurisprudentieregister 347
Trefwoordenregister 359
Wetsartikelenregister 363
Curriculum vitae 367