trefwoord
Presentie: de kunst van aandachtige aanwezigheid
Presentie is een benadering die steeds meer aandacht krijgt in verschillende professionele contexten. Het gaat om het volledig aanwezig zijn bij een ander, zonder agenda of oordeel. Presentie vraagt om bewuste aandacht en beschikbaarheid - een kwaliteit die in onze snelle, doelgerichte samenleving vaak onder druk staat. Vooral in zorg, hulpverlening en coaching blijkt deze benadering van grote waarde. Door werkelijk present te zijn, ontstaat er ruimte voor echte ontmoeting en betekenisvolle interactie.
Boek bekijken
De presentiebenadering in hulpverlening en zorg
In de wereld van hulpverlening en zorg heeft de presentiebenadering een bijzondere betekenis gekregen. Hier gaat het om een manier van werken waarbij relationele betrokkenheid belangrijker is dan methodische ingrepen. De professional is niet primair gericht op 'doen' en 'oplossen', maar op 'zijn' en 'aandachtig aanwezig zijn'. Dit creëert een fundamenteel andere dynamiek in het contact met zorgvragers.
Boek bekijken
Auteurs die schrijven over 'presentie'
Het vermogen om volledig aanwezig te zijn en aandachtig te luisteren vormt een cruciaal onderdeel van effectieve communicatie. Wanneer we écht present zijn, kunnen we voorbij de oppervlakte luisteren en ons verbinden met de diepere lagen van wat iemand deelt. Dit vraagt om het tijdelijk loslaten van onze eigen agenda en oordelen.
Boek bekijken
Presentie in coaching en begeleiding
In coaching en professionele begeleiding wordt presentie steeds meer erkend als een essentiële competentie. Het gaat hierbij om een kwaliteit van aandacht die verder gaat dan alleen 'er zijn'. De coach die present is, brengt een specifieke kwaliteit van aandacht in die de coachee helpt om zich werkelijk gezien en gehoord te voelen.
SPOTLIGHT: Jakob van Wielink
Boek bekijken
Presentie vraagt in de praktijk om een zekere traagheid en het vermogen om te vertragen. In een maatschappij die gericht is op snelheid en efficiency, is dit vaak een uitdaging. Toch is deze vertraging essentieel om werkelijk contact te kunnen maken met de ander en om te zien wat er werkelijk speelt.
Boek bekijken
"Presentie vraagt om de verbinding van lichamelijke, emotionele en mentale aanwezigheid. Het is een kernkwaliteit die je kunt ontwikkelen door bewust aandacht te geven aan wat er is, zonder oordeel of agenda." Uit: Het ambacht van de secure-base coach
Presentie in de zorgsector
In de zorgsector heeft de presentiebenadering een bijzondere betekenis gekregen. Hier wordt presentie gezien als een tegenhanger van de vaak dominante interventie-benadering. Waar interventie gericht is op handelen en oplossen, gaat presentie over 'er zijn' en aansluiten bij wat de ander nodig heeft. Deze benadering blijkt vaak bijzonder waardevol in situaties waar 'oplossen' niet mogelijk of wenselijk is.
Boek bekijken
Spotlight: Ilse Vooren en Merlijn Koch
Boek bekijken
Het ambacht van de secure-base coach Een belangrijke les uit de literatuur over presentie is dat werkelijk aanwezig zijn niet alleen een techniek is, maar een houding die je kunt ontwikkelen. Door regelmatige oefening in mindfulness en bewuste aandacht kun je je vermogen tot presentie vergroten. Dit vraagt om het trainen van je aandacht en het ontwikkelen van het vermogen om bij jezelf te blijven, ook in uitdagende situaties.
Presentie in gemeenschapsopbouw en welzijnswerk
Ook in het bredere sociaal domein wint de presentiebenadering aan belang. In gemeenschapsopbouw en welzijnswerk biedt presentie een waardevol alternatief voor meer instrumentele benaderingen. Het gaat hierbij om het aansluiten bij de leefwereld van mensen en het erkennen van hun eigenheid en autonomie.
Boek bekijken
Een van de krachtige aspecten van de presentiebenadering is dat ze de mens in zijn geheel ziet, niet alleen het 'probleem' of de 'hulpvraag'. Dit betekent dat de professional oog heeft voor de complete context en leefwereld van de ander, inclusief diens sociale netwerk, waarden en levensgeschiedenis.
Boek bekijken
Boek bekijken
Presentie in de praktijk ontwikkelen
Het ontwikkelen van presentie is een voortdurend proces dat bewuste aandacht vraagt. Het gaat om het cultiveren van een bepaalde kwaliteit van aanwezigheid die verder gaat dan alleen fysiek ergens zijn. Presentie omvat zowel lichamelijke, emotionele als mentale aanwezigheid - een integratie die oefening vraagt.
Door regelmatig te reflecteren op onze manier van aanwezig zijn bij anderen, kunnen we onze kwaliteit van presentie verfijnen. Dit is geen technische vaardigheid die je eenvoudig aanleert, maar een houding en een zijn-in-de-wereld die voortdurend verdieping kan vinden.
De literatuur over presentie biedt waardevolle handvatten voor professionals in verschillende werkvelden om deze kwaliteit te ontwikkelen en te integreren in hun dagelijkse praktijk. Door presentie serieus te nemen als professionele kernkwaliteit, ontstaat er ruimte voor betekenisvolle ontmoetingen en werkelijke verbinding met degenen voor wie we zorgen of die we begeleiden.