Organisatietrauma: Herkennen, Begrijpen en Helen

In de complexe wereld van vandaag worden organisaties steeds vaker geconfronteerd met ingrijpende gebeurtenissen die diepe sporen nalaten. Organisaties komen meer en meer in aanraking met complexe uitdagingen. Er is collectieve intelligentie nodig en samenwerken binnen een organisatie om die aan te gaan. Dit is niet meer slechts interessant: het is noodzaak geworden. Van externe schokken zoals de coronapandemie tot interne crises door destructief leiderschap - organisatietrauma is een realiteit die we niet langer kunnen negeren.

Organisatietrauma ontstaat wanneer de collectieve veerkracht van een organisatie wordt overschreden door overweldigende gebeurtenissen. Onderzoek en overzichten van onderzoek laten zien dat de huidige focus op de overdracht van ziekteverwekkers ertoe kan leiden dat trauma en psychosociale schade aan individuen en gemeenschappen over het hoofd gezien wordt tijdens en na de pandemie. Een metastudie van Brooks en anderen laat zien dat de meeste onderzoeken negatieve psychologische effecten rapporteren, waaronder posttraumatische stresssymptomen, verwarring en woede.

De Verschillende Gezichten van Organisatietrauma

Niet alle organisatietrauma's zijn hetzelfde. We onderscheiden verschillende vormen: plotselinge externe schokken zoals natuurrampen of pandemieën, interne crises door fraude of ongelukken, en sluipende trauma's door chronisch disfunctioneren. De oorsprong kan binnen of buiten liggen. Bijvoorbeeld een natuurramp, corona: externe oorzaak. Voordeel: de dader of de oorsprong zit buiten het systeem.

Corona als Katalysator voor Organisatietrauma

De COVID-19 pandemie heeft ons bewust gemaakt van de kwetsbaarheid van organisaties. COVID-19 is a new type of trauma that has never been conceptually or empirically analyzed in our discipline. This study aimed to investigate the impact of COVID-19 as traumatic stress on mental health after controlling for individuals' previous stressors and traumas. Organisaties worstelen nog steeds met de nasleep van lockdowns, thuiswerken en economische onzekerheid.

Systemische Benaderingen van Trauma

Effectieve behandeling van organisatietrauma vraagt om een systemische blik. Die uitdaging kun je alleen aangaan als je er in slaagt heel veel verschillen soorten intelligentie met elkaar met verbinden. Het relationele samenspel is geen 'nice to have' meer, maar een 'need to have'. De tussenruimte -de ruimte tussen afdelingen, tussen de mensen- kun je eigenlijk bekijken als een orgaan of een lichaam die je ook te ontwikkelen hebt.

Van Verwaarlozing naar Vitale Organisaties

Organisatietrauma hangt nauw samen met organisatieverwaarlozing. Langdurig gebrek aan adequate sturing en begeleiding creëert kwetsbaarheid voor traumatische ervaringen.

Praktische Interventies en Herstelprocessen

Herstel van organisatietrauma vraagt om geduld en doelgerichte interventies. Bij trauma zie je vaak in de dynamieken dat bepaalde uitwisselingen niet meer mogelijk zijn of heel moeilijk verlopen. De maatstaf om te achterhalen of ergens trauma speelt is jouw eigen lijf. Je voelt het.

De Rol van Leiderschap in Traumaherstel

Leiders spelen een cruciale rol in zowel het voorkomen als het helen van organisatietrauma. Belangrijk voor diegene die met trauma wil werken: de helderheid van jouw klankkast, of van jouw sensor. En die wordt natuurlijk mede bepaald door de hoeveelheid eigen shit die je hebt opgeruimd. Zo niet dan is er risico op verwarring.

Naar een Trauma-Geïnformeerde Organisatiecultuur

De toekomst ligt in organisaties die niet alleen reageren op trauma, maar proactief een veilige, veerkrachtige cultuur creëren. Wat ook kan is dat er schade opgelopen is, waardoor bepaalde vermogens die in de tussenruimte zouden kunnen ontwikkelen vast zitten. Dan is er heling van de tussenruimte nodig om de vermogens vrij te maken om met die opdracht om te gaan.

Organisatietrauma is geen taboe meer, maar een erkend fenomeen dat vraagt om deskundige begeleiding. Door trauma te herkennen, erkennen en systematisch aan te pakken, kunnen organisaties niet alleen herstellen maar ook groeien in veerkracht en verbinding. De tijd is rijp voor een nieuwe generatie leiders die trauma-geïnformeerd durven te leiden.