Balanceren op de Grens - ‘Dit boek biedt veel’

Wie kent het niet, gegeven de hectiek in vele organisaties, of je nu leidinggevende of medewerker bent: stress? Dat opgefokte gevoel, veroorzaakt door nauwelijks te realiseren deadlines, medewerkers die plotseling uitvallen of botte leidinggevenden die het niet zo nauw nemen met het creëren van sociale veiligheid? Waar ligt jouw grens, als het gaat om het verduren van stress en hoe (h)erken je die grens?

Dit zijn vragen die een titel als Balanceren op de grens: de impact van stress op leiderschap bij me oproepen. In hoeverre weet de auteur van dit boek, de ervaren arbeids- en organisatiekundige Cecile de Roos, deze vragen overtuigend te beantwoorden? Dat ligt eraan. Het is afhankelijk van wat je zoekt en verwacht.

Opzet

Eerst iets meer over de werkwijze van de auteur en opzet van het boek. De Roos heeft de afgelopen 15 jaar meer dan 1000 gesprekken gevoerd die bijdroegen aan het boek. Dit waren vaak ‘levendige discussies over de complexiteit van stress en de rol van leiderschap’. Daarbij viel het haar op dat weinig adviseurs nagaan hoe leidinggevenden omgaan met stressvolle situaties. Dit vormde de aanleiding om zes leidinggevenden te interviewen over hoe zij stress in hun werk hanteren. Deze persoonlijke verhalen zijn op verschillende plekken in het boek opgenomen.

grondige verkenning

Het boek bevat zes hoofdstukken en start met een grondige verkenning van het fenomeen stress, inclusief de rol die ons brein daarbij speelt, de rol van voeding en mentale gezondheid. Uiteraard wordt besproken wat kan worden verstaan onder de veelgebruikte termen burn-out en bore-out. De resterende hoofdstukken gaan onder andere over de context van leiderschap, de dynamiek in teams, het doorbreken van patronen en de rol van vertrouwen. Het hoofdstuk Soms sla je door gaat grotendeels over de theorie van de kernkwadranten van Daniel Ofman. Kort gezegd: je sterke punten kunnen doorslaan in valkuilen, terwijl je allergieën ontwikkeld voor personen die jouw sterke punten ontberen. Je voelt het al aankomen: stress kan je helpen om in je valkuilen te belanden.

waardevolle inzichten

Terug naar mijn eerdere punt, in hoeverre worden de vragen beantwoord, die de pakkende titel oproepen? In elk geval haalt De Roos alles aan kennis en ervaring uit de kast. Tal van theorieën passeren de revue, in combinatie met de soms behoorlijk persoonlijke ervaringen van de auteur én een aantal vragenlijsten om jezelf te testen. Hier haalde ik waardevolle inzichten uit, zoals het verschil tussen probleemgericht en meer emotioneel gericht omgaan met stress. Tevens werd deze weelderige combinatie van theorie en praktijk voor mij tevens een valkuil. Dit boek bevat zoveel, dat door de bomen het bos wat uit het zicht verdwijnt, althans uit mijn zicht.

Twee zinnen aan het eind vatten de essentie van het boek voor mij goed samen: ‘Leiderschap is geen eindbestemming, maar een voortdurende reis vol uitdagingen, keuzes en onzekerheden. Balanceren op de grens betekent omgaan met complexe en vaak tegenstrijdige verwachtingen – van je team, je organisatie en jezelf.’ Zie dit leiderschap breed; het is ook het leiderschap over jezelf als niet-leidinggevende. En ja, dit zal zo nu en dan – hopelijk niet continu – stress veroorzaken. Dit boek biedt veel om dat te (h)erkennen, bij jezelf, je medewerkers of je leidinggevenden. En om daar mee (leren) om te gaan.